Brennu-Njáls saga/124
Flosi stefndi öllum sínum mönnum upp í Almannagjá og gekk þangað sjálfur. Þá voru þar komnir allir hans menn og voru það tíu tigir manna.
Flosi mælti til Sigfússona: „Hversu veiti eg yður þess að málum að yður sé skapfelldlegast?“
Gunnar Lambason mælti: „Ekki líkar oss fyrr en þeir bræður eru allir drepnir, Njálssynir.“
Flosi mælti: „Því vil eg heita Sigfússonum að skiljast eigi fyrr við þetta mál en aðrir hvorir hníga fyrir öðrum. Vil eg og það vita hvort nokkur er sá hér að oss vilji eigi veita að þessu máli.“
En allir kváðust þeim veita vilja.
Flosi mælti: „Gangi nú allir til mín og sverji eiða að engi skerist úr þessu máli.“
Gengu þá allir til Flosa og sóru honum eiða.
Flosi mælti: „Vér skulum og allir hafa handtak að því að sá skal hver hafa fyrirgert fé og fjörvi er úr þessu máli gengur fyrr en yfir lýkur.
Þessir voru höfðingjar með Flosa: Kolur son Þorsteins breiðmaga, bróðurson Halls af Síðu, Hróaldur Össurarson frá Breiðá, Össur Önundarson töskubaks, Þorsteinn hinn fagri Geirleifsson, Glúmur Hildisson hins gamla, Móðólfur Ketilsson, Þórir son Þórðar illuga úr Mörtungu, frændur Flosa Kolbeinn og Egill, Ketill Sigfússon og Mörður bróðir hans, Þorkell og Lambi, Grani Gunnarsson, Gunnar Lambason og Sigurður bróðir hans, Ingjaldur frá Keldum, Hróar Hámundarson.
Flosi mælti til Sigfússona: „Takið þér yður nú höfðingja þann er yður þykir best til fallinn því að einhver mun fyrir þurfa að vera málinu.“
Ketill úr Mörk svaraði: „Ef undir oss bræður skal koma kjörið þá munum vér það skjótt kjósa að þú sért fyrir. Heldur þar margt til þess. Þú ert maður ættstór og höfðingi mikill, harðdrægur og vitur. Virðum vér og svo að þú setjist fyrir vora nauðsyn í málið.“
Flosi mælti: „Það er líkast að eg játist undir þetta sem bæn yður stendur til. Mun eg nú og ákveða hverja aðferð vér skulum hafa. Og er það mitt ráð að hver maður ríði heim af þingi og sjái um bú sitt í sumar meðan töður manna eru undir. Eg mun og heim ríða og vera heima í sumar. En drottinsdag, þann er átta vikur eru til vetrar, þá mun eg láta syngja mér messu heima og ríða síðan vestur yfir Lómagnúpssand. Hver vor skal hafa tvo hesta. Ekki mun eg lið auka úr því sem nú hefir til eiða gengið því að vér höfum það ærið margt ef oss kemur það vel að haldi. Eg mun ríða drottinsdaginn og svo nóttina með. En annan dag vikunnar mun eg kominn á Þríhyrningshálsa fyrir miðjan aftan. Skuluð þér þá þar allirkomnir er eiðsvarar eruð við þetta mál. En ef nokkur er sá þáeigi þar kominn er í mál þessi hefir gengið þá skal engu fyrir týna nema lífinu ef vér megum ráða.“
Ketill mælti: „Hversu má það saman fara að þú ríðir drottinsdag heiman en komir annan dag vikunnar á Þríhyrningshálsa?“
Flosi mælti: „Eg mun ríða upp úr Skaftártungu og fyrir norðan Eyjafjallajökul og ofan í Goðaland og mun þetta endast ef eg ríð hvatlega. Mun eg nú og segja yður alla mína fyrirætlan að þá er vér komum þar saman skulum vér ríða til Bergþórshvols með öllu liðinu og sækja Njálssonu með eldi og járni og ganga eigi fyrr frá en þeir eru allir dauðir. Skuluð þér þessi ráðagerð leyna því að líf vort allra liggur við. Munum vér nú láta taka hesta vora og ríða heim.
Gengu þeir þá allir til búða sinna.
Síðan lét Flosi söðla hesta sína og biðu engra manna og ríða síðan heim. Flosi vildi eigi finna Hall mág sinn því að hann þóttist vita að Hallur mundi letja allra stórvirkja.
Njáll reið heim af þingi og synir hans og voru þeir heima allir um sumarið. Njáll spurði Kára mág sinn hvort hann mundi nokkuð ríða austur til Dyrhólma til bús síns.
Kári svaraði: „Ekki skal eg austur ríða því að eitt skal ganga yfir mig og sonu þína.“
Njáll þakkaði honum og kvað slíks að honum von. Þar var jafnan nær þrem tigum vígra karla með húskörlum.
Það var einu hverju sinni að Hróðný Höskuldsdóttir, móðir Höskulds Njálssonar, kom til Keldna. Ingjaldur bróðir hennar fagnaði henni vel. Hún tók ekki kveðju hans en bað hann þó ganga út með sér. Ingjaldur gerði svo að hann gekk út með henni og gengu úr garði bæði saman. Síðan þreif hún til hans og settust þau niður bæði.
Hróðný mælti: „Hvort er það satt að þú hefir svarið eið að fara að Njáli og drepa hann og sonu hans?“
Hann svaraði: „Satt er það.“
„Allmikill níðingur ert þú,“ segir hún, „þar sem Njáll hefir þrisvar leyst þig úr skógi.“
„Svo er nú þó komið,“ segir Ingjaldur, „að líf mitt liggur við ef eg geri eigi þetta.“
„Eigi mun það,“ segir hún, „lifa munt þú allt að einu og heita góður maður ef þú svíkur eigi þann er þú átt bestur að vera.“
Hún tók þá línhúfu úr pússi sínu alblóðga og raufótta og mælti: „Þessa húfu hafði Höskuldur Njálsson og systurson þinn á höfði sér þá er þeir vógu hann. Þykir mér þér því verr fara að veita þeim er þaðan standa að.“
Ingjaldur svarar: „Svo mun nú og fara að eg mun eigi vera í móti Njáli hvað sem á bak kemur. En þó veit eg að þeir munu að mér snúa vandræðum.“
Hróðný mælti: „Þá mátt þú nú mikið lið veita Njáli og sonum hans ef þú segir honum þessa ráðagerð alla.“
„Það mun eg eigi gera,“ segir Ingjaldur, „því að þá er eg hvers manns níðingur ef eg segi það er þeir trúðu mér til. En það er karlmannlegt bragð að skiljast við þetta mál þar sem eg veit vísrar hefndar von. En seg það Njáli og sonum hans að þeir séu varir um sig þetta sumar allt því að það er þeim heilræði og hafi margt manna.“
Síðan fór hún til Bergþórshvols og sagði Njáli þessa viðræðu alla.
Njáll þakkaði henni og kvað hana vel hafa gert „því að honum mundi helst misgert í vera að fara að mér allra manna.“
Hún fór þá heim en Njáll sagði þetta sonum sínum.
Kerling var sú að Bergþórshvoli er Sæunn hét. Hún var fróð að mörgu og framsýn en þá var hún gömul mjög og kölluðu Njálssynir hana gamalæra er hún mælti margt en þó gekk það flest eftir. Það var einn dag að hún þreif lurk í hönd sér og gekk upp um hús eftir og að arfasátu einni er þar stóð. Hún laust arfasátuna og bað hana aldrei þrífst svo vesöl sem hún var. Skarphéðinn hló að og spurði hví hún abbaðist upp á arfasátuna.
Kerlingin mælti: „Þessi arfasáta mun vera tekin og kveiktur við eldur þá er Njáll bóndi er inni brenndur og Bergþóra fóstra mín. Og berið þér hana á vatn,“ segir hún, „eða brennið hana upp sem skjótast.“
„Eigi munum vér það gera,“ segir Skarphéðinn, „því að fást mun annað til eldkveikna ef þess verður auðið þó að hún sé eigi.“
Kerling klifaði allt sumarið um arfasátuna að inn skyldi bera en þó fórst það fyrir ávallt.