Brennu-Njáls saga/132
Kári bað Hjalta fara að leita beina Njáls „því að því munu allir trúa er þú segir frá og þér sýnist.“
Hjalti kvaðst það gjarna gera vilja að flytja bein Njáls til kirkju.
Síðan riðu þeir þaðan fimmtán menn. Þeir riðu austur yfir Þjórsá og kvöddu þar upp menn með sér til þess er þeir höfðu hundrað manna með nábúum Njáls. Þeir komu til Bergþórshvols að hádegi dags.
Hjalti spurði Kára hvar Njáll mundi undir liggja en Kári vísaði þeim til og var þar mikilli ösku af að moka. Þar fundu þeir undir húðina og var sem hún væri skorpnuð við eld. Þeir tóku upp húðina og voru þau bæði óbrunnin undir. Allir lofuðu guð fyrir það og þótti stór jartegn í vera. Síðan var tekinn sveinninn er legið hafði í millum þeirra og var af honum brunninn fingurinn einn er hann hafði rétt upp undan húðinni. Njáll var út borinn og svo Bergþóra. Síðan gengu til allir menn að sjá líkami þeirra.
Hjalti mælti: „Hversu sýnast yður líkamir þessir?“
Þeir svöruðu: „Þinna atkvæða viljum vér að bíða.“
Hjalti mælti: „Ekki mun mér um þetta einarðarfátt verða. Líkami Bergþóru þykir mér að líkindum og þó vel. En líkami Njáls og ásjóna sýnist mér svo bjartur að eg hefi engis dauðs manns líkama séð jafnbjartan.“
Allir sögðu að svo var. Þá leituðu þeir Skarphéðins. Þar vísuðu heimamenn til sem þeir Flosi heyrðu að vísan var kveðin og var þar þekjan fallin að gaflinum og þar mælti Hjalti að til skyldi grafa. Síðan gerðu þeir svo og fundu þar líkama Skarphéðins og hafði hann staðið upp við gaflhlaðið og voru brunnir fætur af honum mjög svo neðan til knjá en allt var annað óbrunnið á honum. Hann hafði bitið á kampinum. Augu hans voru opin og óþrútin. Hann hafði rekið öxina í gaflhlaðið svo fast að gengið hafði allt upp á miðjan fetann og var hún ekki af því dignuð. Síðan var hann út borinn og öxin.
Hjalti tók upp öxina og mælti: „Þetta er fágætt vopn og munu fáir bera mega.“
Kári mælti: „Sé eg mann til hver bera skal öxina.“
„Hver er sá?“ segir Hjalti.
„Þorgeir skorargeir,“ segir Kári, „sá er eg ætla nú mestan mann í þeirri ætt vera.“
Þá var Skarphéðinn færður af klæðum því að þau voru ekki brunnin. Hann hafði lagið hendur sínar í kross og á ofan hina hægri. Díla fundu þeir á honum í millum herðanna en annan á bringunni og var hvortveggi brenndur í kross og ætluðu menn að hann mundi sig sjálfur brennt hafa. Allir menn mæltu það að betra þætti hjá Skarphéðni dauðum en þeir ætluðu því að engi maður hræddist hann.
Þeir leituðu Gríms og fundu bein hans í miðjum skálanum. Þeir fundu þar gegnt honum undir hliðvegginum Þórð leysingja en í vefjastofunni fundu þeir Sæunni kerlingu og þrjá menn aðra. Alls fundu þeir þar bein af ellefu mönnum. Fluttu þeir nú líkin til kirkju.
Þá reið Hjalti heim og Kári með honum.
Blástur kom í fótinn Ingjaldi. Fór hann þá til Hjalta og græddi hann Ingjald og var hann þó jafnan haltur síðan.
Kári reið í Tungu til Ásgríms Elliða-Grímssonar. Þá var Þórhalla heim komin og hafði hún þá sagt áður tíðindin. Ásgrímur tók við Kára báðum höndum og bað að hann skyldi vera þar öll þau misseri. Kári kvað svo vera skyldu. Ásgrímur bauð því öllu liði til sín er að Bergþórshvoli hafði verið.
Kári segir að það var vel boðið „og skal þetta þiggja fyrir þeirra hönd.“
Var þá flutt þangað allt liðið.
Þórhalli Ásgrímssyni brá svo við er honum var sagt að Njáll fóstri hans var dauður og hann hafði inni brunnið að hann þrútnaði allur og blóðbogi stóð úr hvorritveggju hlustinni og varð eigi stöðvað og féll hann í óvit og þá stöðvaðist.
Eftir það stóð hann upp og kvað sér lítilmannlega verða „en það mundi eg vilja að eg hefndi þessa á þeim nokkurum er hann brenndu inni er nú hefir mig hent.“
En aðrir sögðu að engi mundi honum þetta virða til skammar en hann kvaðst ekki taka mega af því hvað mælt væri.
Ásgrímur spurði Kára hvers trausts hann mundi eiga von af þeim fyrir austan ár. Kári segir að Mörður Valgarðsson og Hjalti Skeggjason mundu veita honum slíkan styrk sem þeir mættu og Þorgeir skorargeir og þeir allir bræður. Ásgrímur sagði það mikinn afla.
„Hvern styrk skulum vér af þér hafa?“ segir Kári.
„Allan þann sem eg má veita,“ segir Ásgrímur, „og skal eg líf á leggja.“
„Ger þú svo,“ segir Kári.
Ásgrímur mælti: „Eg hefi og komið Gissuri hvíta í málið og spurði eg hann að ráðum hversu með skyldi fara.“
„Það er vel,“ segir Kári, „eða hvað lagði hann til?“
Ásgrímur svarar: „Það lagði hann til að vér skyldum öllu kyrru fyrir halda til vors en ríða þá austur og búa mál til á hendur Flosa um víg Helga og kveðja búa heiman og lýsa á þingi brennumálum og kveðja þar hinu sömu búa í dóm. Eg spurði og Gissur hver sækja skyldi vígsmálið en hann sagði að Mörður skyldi sækja hvort sem honum þætti gott eða illt „skal hann því þungast af hafa að honum hafa öll málin verst farið hér til. Kári skal og síreiður jafnan er hann finnur Mörð og mun hann slíkt til draga og forsjá mín í annan stað,“ sagði Gissur.“
Kári mælti þá: „Þínum ráðum munum vér fram fara meðan þeirra er kostur og þú vilt fyrir vera.“
Svo er að segja frá Kára að hann mátti ekki sofa um nætur. Ásgrímur vaknaði eina nótt og heyrði að Kári vakti.
Ásgrímur mælti: „Hvort verður ekki svefnsamt á næturnar?“
Kári kvað þá vísu:
- Kemrat, Ullr, um alla,
- álmsíma, mér grímu,
- beðhlíðar man eg beiði
- bauga, svefn á augu,
- síð brandviðir brenndu
- böðvar nausts á hausti,
- eg er að mínu meini
- minnigr, Níal inni.
Engra manna gat Kári jafnoft sem Njáls og Skarphéðins. Aldrei ámælti hann óvinum sínum og aldrei heitaðist hann við þá.