Dómur Landsdóms í máli nr. 3/2011
| Mánudaginn 23. apríl 2012. | |
| Nr. 3/2011. | Alþingi |
| (Sigríður J. Friðjónsdóttir saksóknari Alþingis) | |
| gegn | |
| Geir Hilmari Haarde | |
| (Andri Árnason hrl.) |
Mál þetta dæma Markús Sigurbjörnsson, Ástríður Grímsdóttir, Benedikt Bogason, Brynhildur Flóvenz, Eggert Óskarsson, Eiríkur Tómasson, Fannar Jónasson, Garðar Gíslason, Hlöðver Kjartansson, Ingibjörg Benediktsdóttir, Linda Rós Michaelsdóttir, Magnús Reynir Guðmundsson, Sigrún Magnúsdóttir, Viðar Már Matthíasson og Vilhjálmur H. Vilhjálmsson.
Með ákæru 10. maí 2011 höfðaði Alþingi mál á hendur ákærða, Geir Hilmari Haarde, fyrir „brot framin af ásetningi eða stórkostlegu hirðuleysi í embættisfærslu hans sem forsætisráðherra á tímabilinu frá febrúar 2008 og fram í októberbyrjun sama ár“, sem nánar var lýst sem hér segir:
| „1.1 | Fyrir að hafa sýnt af sér alvarlega vanrækslu á starfsskyldum sínum sem forsætisráðherra andspænis stórfelldri hættu sem vofði yfir íslenskum fjármálastofnunum og ríkissjóði, hættu sem honum var eða mátti vera kunnugt um og hefði getað brugðist við með því að beita sér fyrir aðgerðum, löggjöf, útgáfu almennra stjórnvaldsfyrirmæla eða töku stjórnvaldsákvarðana á grundvelli gildandi laga í þvi skyni að afstýra fyrirsjáanlegri hættu fyrir heill ríkisins. |
| 1.2 | Fyrir að hafa látið undir höfuð leggjast að hafa frumkvæði að því, annaðhvort með eigin aðgerðum eða tillögum um þær til annarra ráðherra, að innan stjórnkerfisins væri unnin heildstæð og fagleg greining á fjárhagslegri áhættu sem ríkið stóð frammi fyrir vegna hættu á fjármálaáfalli. |
| 1.3 | Fyrir að hafa vanrækt að gæta þess að störf og áherslur samráðshóps stjórnvalda um fjármálastöðugleika og viðbúnað, sem stofnað var til á árinu 2006, væru markvissar og skiluðu tilætluðum árangri. |
| 1.4 | Fyrir að hafa vanrækt að hafa frumkvæði að virkum aðgerdum af hálfu ríkisvaldsins til að draga úr stærð íslenska bankakerfisins með því til að mynda að stuðla að þvi að bankarnir minnkuðu efnahagsreikning sinn eða einhverjir þeirra flyttu höfuðstöðvar sínar úr landi. |
| 1.5 | Fyrir að hafa ekki fylgt þvi eftir og fullvissað sig um að unnið væri með virkum hætti að flutningi Icesave-reikning Landsbanka Íslands hf. í Bretlandi yfir í dótturfélag og síðan leitað leiða til að stuðla að framgangi þessa með virkri aðkomu ríkisvaldsins. |
| ..... | |
| 2. | Fyrir að hafa á framangreindu tímabili látið farast fyrir að framkvæma það sem fyrirskipað er í 17. gr. stjórnarskrár lýðveldisins um skyldu til að halda ráðherrafundi um mikilvæg stjórnarmálefni. Á þessu tímabili var lítið fjallað á ráðherrafundum um hinn yfirvofandi háska, ekki var fjallað formlega um hann á ráðherrafundum og ekkert skráð um þau efni á fundunum. Var þó sérstök ástæða til þess, einkum eftir fund hans, Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur, Árna M. Mathiesen og formanns stjórnar Seðlabankans 7. febrúar 2008, eftir fund hans og Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur með bankastjórn Seðlabankans 1. apríl 2008 og í kjölfar yfirlýsingar til sænsku, dönsku og norsku seðlabankanna sem undirrituð var 15. maí 2008. Forsætisráðherra átti ekki frumkvæði að formlegum ráðherrafundi um ástandið né heldur gaf hann ríkisstjórninni sérstaka skýrslu um vanda bankanna eða hugsanleg áhrif hans á íslenska ríkið.“ |
Í ákæru er háttsemin, sem um ræðir í framangreindum liðum 1.1 til og með 1.5, talin varða aðallega við b. lið 10. gr., sbr. 11. gr. laga nr. 4/1963 um ráðherraábyrgð, en háttsemi samkvæmt lið 2. við c. lið 8. gr., sbr. 11. gr. sömu laga. Í öllum tilvikum er háttsemin talin varða til vara við 141. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Þess er krafist í ákæru að ákærði verði dæmdur til refsingar og greiðslu sakarkostnaðar.
Við þingfestingu málsins fyrir Landsdómi 7. júní 2011 neitaði ákærði sök í öllum atriðum. Í þinghaldi 5. september sama ár krafðist hann þess að málinu yrði vísað frá dómi. Með úrskurði dómsins 3. október 2011 var sú krafa tekin til greina að því er varðar framangreinda liði 1.1 og 1.2 í ákæru, en kröfunni hafnað að öðru leyti. Að fram kominni greinargerð ákærða um efni málsins var það tekið til aðalmeðferðar 5. mars 2012 og dómtekið 16. sama mánaðar. Ákærði krefst sýknu af kröfum ákæruvaldsins, svo og að allur sakarkostnaður verði felldur á ríkissjóð.