Rímur af Grámanni í Garðshorni

RÍMUR

AF

GRÁMANNI Í GARĐSHORNI

KVEĐNAR AF

JÓNI HJALTASYNI

Á ÁRMÚLA

ÍSAFJÖRĐUR

KOSTNAĐARMAĐUR: HJALTI JÓNSSON

PRENTSMIĐJA ÞJÓĐVILJANS UNGA

1895

1. ríma.

Óbreytt ferskeytt.

Dagur grímu fælir frá,
fuglar syngja taka;
rístu hani Þundar þá,
þér er mál að kvaka.
Veit jeg ekki vilja nú,
vefjur orma haga,
að flatmagir í fleti þú
fram á miðja daga.
Hefja máttu hljóð á ný,
hauðurs skemmta konum,
söngva færðu efni í
Íslands Þjóðsögonum.
Einkanlega óskum vér,
að þú söngvum beitir
fyrir sólar síkja ver,
sem að Gísli heitir.
Settu þig á hendi hans.
hæglátur í næði,
svo við eyra sæmdar manns
syngdu Grámanns kvæði.
Hann jeg ljóðin hirða bið;
handar- geymir -fanna
veikan þiggi vísna klið,
verðugastur manna.
Eigir þú með barkann bágt
bragi fram að keyra,
snígtu út á einhvern hátt
ögn af Kvásis dreira.
Láttu hvern, sem hlíðir á,
hressa söngva nýja,
en ekki skaltu elta þá
undan þér sem flýja.
Þessi ráðin þér eg gef,
þarf ei fleira tala,
fæ mér penna blek og bréf
og bið þig nú að gala.
Formálann jeg fella vil;
foldin bráins leira
girnist fremur, get jeg til,
Grámanns sögu að heyra.

Af kóngi einum kynna má,
kvæða fyrst í safni,
histórían hans þó frá
hermir ekki nafni.
Eðalborna auðar sól
átti stýrir lýða;
honum klæða eykin ól
eina dóttur fríða.
Skjöldung lætur skatna þá
skemmu fagra smíða;
þar skal veglegt fóstur fá
foldin linna hlíða.
Listir allar lærði þar
liljan orma fróna;
kurteisustu konurnar
klæða freyju þjóna.
Sikling heima sat í ró,
sinna gætti búa;
mikinn átti mundar snjó,
en meiri hjarða-grúa.
Skammt í burt frá höllu hans,
hagsæld gæddur minni,
aldur-hníginn brjótur brands
bjó með konu sinni.
Áttu hjónin eina kú
öðrum kosta meiri,
sagan þeim ei nefnir nú
neina gripi fleiri.
Einhvern dag, sem opt við bar,
aldinn hirðir geira
kreika réð til kirkjunnar,
kenning prests að heyra.
Heyrir bóndi helgan prest
hreifa tölu sinni,
er þá ræðu efnið mest
út af gjafmildinni.
Bóndi þenur eyrun öll
út við slíkum greinum;
streymdu tára fossa-föll
fram af hvarma-steinum.
Þegar messan úti er,
af þeim mannfundonum
karlinn heim í kotið fer;
kerling fagnar honum.
Var nú kröptug kenningin?
kerling spurði manninn;
all-vel lætur yfir hinn,
og enda svarar þannin:
Klerkur þar um kenndi öld,
krapti andans hlaðinn,
að þeir sem gefa, þúsundföld
þiggi laun í staðinn.
Eg vil gefa okkar kú,
engin verður skaðinn;
trúðu mér, að þá fær þú
þúsund kýr í staðinn.
Þegar fengið þetta er
þarf um skort ei klaga,
aldrei brestur okkur smér
alla lífsins daga.
Æði mikið er nú sagt,
eykin mælti spanga,
þú í orðin þessi lagt
þýðing hefir ranga.
Heimskingja mig heldur þú,
hjalar skjóma viður;
þrættu hjónin þar um nú
þótti báðum miður.
Daginn eptir seggur sá
safnar manna grúa,
fjós lét byggja firða þá
fyrir þúsund kúa.
Aptra vildi heimsku hans
hringa- öldruð -freyja,
en alvarlegur brjótur brands
beiddi snót að þegja.
Byggingin þá búin er,
baldur orma túna
fer að velta fyrir sér,
hver fá nú skuli kúna.
Engan vissi þegninn þar,
þúsund kýr sem átti,
nema ef það niflung var,
sem nú bezt launa mátti.
Finna samt ei þorði þann,
þegninn rausnar gildi,
annað ráð því hugsar hann,
hitta prestin vildi.
Klerkurinn skal kúna fá,
kvistur mælti spanga,
veit jeg orðum sínum sá
sízt á bak mun ganga.
Karl af stað með kúna fer,
kátur mjög í geði;
en kerlingin, sem angráð er,
engu við hann réði.
Leikur nú í lyndi flest
lundi orma túna:
halur finnur helgan prest,
og honum gefur kúna.
Helgur spurði herra þá,
hverju þetta sæti;
hinn því sanna hermir frá
með hjartanlegri kæti.
Bregður presti þá við það,
þurt og kallt nam svara,
að hefði orð sín hártogað
hirðir mundar skara.
Halinn fyrir heimsku nú
hann ávíta tekur;
að því búnu karl og kú
klerkur frá sér rekur.
Ferðin ekki gerðist greið,
gamall korða-raptur
hálf-kjökrandi heim á leið
hélt með kúna aptur.
Ekki betur tekst þó til,
tjörgu hrjáðum njörði,
niða-myrkurs norðan-byl
nú á karlinn gjörði.
Frost og dimma fylgdu þá,
fjúk og bylja-veður;
veslings karlinn vegum frá
villist kúna meður.
Bóndi hugarsjúkur sér,
sig um vefur háski;
kýrin muni krókna hér,
og karlinn líka má ski.
Í því sama sér hann mann
sér á móti þoka,
upp á sínum herðum hann
hefur stóran poka.
Sá nýkomni brjótur brands
bóndann spurði núna,
hvernig stæði á högum hans,
hér á ferð með kúna.
Karlinn hér við klökkna vann,
kafinn þrauta banni,
sína rauna-sögu hann
sagði komumanni.
Ílla staddur ertu nú,
orðum hinn nam flíka;
kýrin drepst, og kann ske þú
króknir sjálfur líka.
Betra væri, bóndi, þér,
baulu mér að selja
fyrir sekkinn, sem jeg ber,
svo þig píni ei helja.
Er þá heldur nokkru nær,
að náir byggðum þínum;
ket og bein þú fundið fær
í fullum poka mínum.
Hvað sem tala hér um meir
hann og bónda maður,
kaup út gera þessi þeir,
þá varð karlinn glaður.
Kaupanautinn kveðja vann
karl, og móður þjóra;
að því búnu heldur hann
heim með pokan stóra.
Konu sinni, kominn heim,
kaupin segja mundi,
all-vel lætur yfir þeim,
en ílla líkar sprundi.
Hann nam biðja hringa-slóð
hrinda sorg, ef geti,
setja pottinn sinn á glóð,
og sjóða ögn af keti.
Hjarta-glöð varð húsfreyjan,
hátt nam prísa Drottinn;
því næst bera vífið vann
vatn í stærsta pottinn.
Honum rygar hlóðin á,
hér næst fer að sjóða;
en karlinn vildi kátur ná
kjöti úr sekknum góða.
Í því pokinn opinn lá,
eldsins nærri glæðum,
maður hljóp úr honum þá
hulinn gráum klæðum.
Niðurlag er minnst í mér,
mælti sá, og glotti,
eitthvað sjóðið annað þér
í þeim stóra potti.
Húsráðandinn hissa stóð,
horfði á gráa manninn;
en afar-reið varð auðar slóð,
orðin byrjar þannin:
Þar er komin þín forsjá,
þunga neyð vér könnum,
kúna drógstu fyrst mér frá,
og fjölgar síðan mönnum.
Allri björg við erum svipt,
öll er heill úr ranni;
íllt er að vera örgum gipt
al-vitlausum manni.
Halurinn svarar hringa brú
hrakyrðum í bræði;
rosknu hjónin rifust nú
rausnarlega bæði.
Grámann biður, hætti hér,
hrund og njótur fleina;
jeg skal, segir hann, sjálfur mér
sækja fylli eina.
Voru lífi óhætt er,
allt mun fara í lagi,
en skamman tíma þrífizt þér
á þessu ljóta jagi.
Út í myrkrið einn svo fer,
aptur kom hinn slægi,
leiðir nú við síðu sér
sauð í vænna lagi.
Þarna er sauður, hjalar hann,
og hjónum bauð að skera,
það ei bóndi þora vann,
þó varð slíkt að gera.
Þau svo góða fylli fá,
feittu vanga grannan;
og nær þrýtur sauður sá,
sótti Grámann annan.
Hann þeim færði björg og brauð,
bús-aðdrátta góður;
þriðja, fjórða og fimmta sauð
fleina sótti rjóður.
Fyrir hendi nóg var nú,
neitt ei þótti bresta;
öll þau saman undu þrjú
í yfirlæti bezta.
Þeim um stundir flý eg frá,
fellur niður staka;
sígur blundur augun á,
út er liðin vaka.

2. ríma.

Hálfdýrt stikluvik.

Hita rínar hrundin svinn
hlíði smíði ljóða;
rámur gínars rjúpkarinn
röddu brínir annað sinn.
Vorkun, bræður, veitið mér,
þó verði stirður bragur;
glepur kvæði glaumur hér,
gott um næði sjaldan er.
Lítt mun tjá að tala um það,
tíminn bíður ekki,
suðra má jeg súða-glað
sögu Grámanns víkja að.

Hné við það mín hróðrar skrá,
heima Grámann situr;
sauða maður, sjóla hjá,
sér nú skaðann fénu á.
Heim að skjöldungs höllu fer,
honum tjónið sagði,
mána öldu mælti ver,
af manna völdum skeð það er.
Kóngur ynnir, eg það má
ei svo búið hafa,
nýkominn mun seggur sá
sem að vinnu æfir þá.
Í nágranna húsum hér
hygg eg segginn vera;
finndu hann, og færðu mér,
fylgi manna skari þér.
Höldar skunda höllu frá,
hvata leitum víða;
linna grunda gautar þá
Grámann fundu karli hjá.
Hægra varð í huga þeim,
hann þá finna máttu,
kappar harðir kalla beim
kóngs á garðinn með sér heim.
Síðan karl og refla reim
reynir fleina kveður,
bjóst til hallar þá með þeim,
þjáir varla ótti beim.
Hjóna greyin, sem það sjá,
sáran bera kvíða,
meintu sveigir mækja þá
mundi deyja gálga á.
Sprund og karl með grátið geð
gylfa bölva liði;
en kóngs til hallar köppum með
kátur lalla Grámann réð.
Fyrir konung færður var
freirinn geira kátur;
brátt að vonum buðlung snar
byrjar svona ræðurnar:
Þú munt vera þjófur sá,
er þjáði sauði mína;
segðu mér nú satt þar frá,
sök hvort þér eg gefa má.
Grámann segir: svo er víst,
sauða dauða eg olli,
verkið eigi vont mér lízt,
vesæll beygir ótti sízt.
En hvers vegna? tiggi tér;
trúa þó víst máttu,
að slíku hegna hljótum vér;—
hinn svo gegna aptur fer:
Sultar nauða kenndu keim
karl og þöllin hringa,
þangað sauði hafði eg heim,
hungurs dauða að forða þeim.
Hér er mesti munur á,
meiri en vera ætti,
ekkert brestur yður hjá,
en þau verstu kvalir þjá.
Býsna ljót er breytni sú,
betra met jeg vera,
að karlinn njóti þess, sem þú
þarft ei hót að brúka nú.
Djarfur var í svörum sá
sekur mækja njótur;
hilmir starir hissa á
handar skara njótinn þá.
Þig hinn mesta þjóf eg finn,
þylur sjóli reiður,
er sú versta aðferðin
eini og bezti starfinn þinn?
Einn fimm vetra uxa hér
á jeg, tjáir sjóli,
flestum betri, feitur er,
falla ket hans mundi þér.
Þegar skæra seggir sjá
sól á bóli skýja,
mínir kæru þegnar þá
þennan færa skóginn á.
Lát oss þínar listir sjá,
ljóst á næsta degi,
þessum mínum þjóri frá
þegnum fínum skaltu ná.
Takist eigi þetta þér,
þú skalt fá að hanga,
svo skilja megi skjóma grér,
skortir þeigi gálga hér.
En ef baldur álma má
áður téðan bola
lokka skjalda lundum frá,
lífi halda færðu þá.
Grámann tjáir: ófært er
yðar boði að hlíða,
þungu spáir þankinn mér;—
því næst sá í burtu fer.
Síðan dragnar halur heim,
hjónin vinalega
kærum fagna komu beim,
kæti magnast báðum þeim.
Þegar sveipar sólin há
svæði fríðum ljóma,
tekur reipi seggur sá,
síðan hleypur skóginn á.
Þar sem hinna leið um lá,
lundur mundar jaka,
tré nam finna, tók hann þá
tagl, og sinn um hálsinn brá.
Upp sig hengir í þeim stað,
er nú hér sem dauður;
konungs mengi kom nú að,
kátir drengir litu það.
Grámann þekkja, þegar sjá
þeir, og svörum beita:
fleiri hrekkjað hefir sá,
hér því rekkur drepast má.
Þarna allur er Grámann,
áður ráða slægur;
ei þarf karl að óttast þann,
uxan varla tekur hann.
Sínar leiðir svæði á
síðan lýðir fara;
rýta meiður rekka sá,
og reipið greiðir trénu frá.
Eptir sveimar ýtum hér
eina leyni-götu;
þannig beimur frækinn fer
fram hjá þeim, svo enginn sér.
Odda lestir eyk þar sá
ýta götu nærri,
upp sig festir aptur þá;
ekki brestur ráðin kná.
Kóngs menn bráðum komið fá
kátir, nautið meður;
meir en áður undrast þá,
er þeir náðu manninn sjá.
Einn svo tjá við annan fer:
undur myndu þykja,
klæða-gráa halinn hér
hengdan sjáum aptur vér.
Hér er annar fífu freyr
með föt og litinn sama;
vera kann, að þegnar þeir,
Þunds um svanna flakki tveir.
Finnum gráa vominn vér,
við sem áður skildum,
látum sjá hvað um hann er,
uxan fáum bundið hér.
Þetta gerir þjóðin kná,
þaðan hraðar ferðum,
ljósa hvera lundi frá,
leiti ber á milli þá.
Allir branda álfar þá
úr augsýn dragast náðu,
linna strandar lundur sá
leysir bandið hálsi frá.
Síðan halur hvötum fót
heim að sveimar koti,
meður alinn himinn hrjót,
hittir valinn karl og snót.
Skjóma eyðir skipar þá,
skuli halur gamli
bola deyða, og belg af flá,
bauga heiðin styrkja má.
Kerti lætur klóta ver
knár úr mörnum steypa;
mikil kæti í koti er,
kerling æti nóg fram ber.
Konungs manna minnast ber,
máttu þreyttir leita,
funa hrannar freyrarner
fundu ei þann, sem hengdur er.
Blinds um sprund ei biðu par,
til baka kvikast venda,
korða lundar koma þar
kusi bundinn fyr sem var.
Grámann finna hvergi hér
heldur, skjalda viðir;
og kálfurinn, sem kosti ber,
köppum stinnum horfinn er.
Sjá nú hvað í efnum er,
allir þöllar geira;
dauð-skelkaðir höldar hér
heim í staðinn flýta sér.
Sjóla mætum segja frá
sínum rauna-förum;
orða-gætinn gylfi þá
Grámann lætur kalla á.
Stalstu eigi, kóngur kvað,
kálfi sjálfur mínum?
íra-sveigir upp á það
orð til hneigir svo lagað:
Lífi forða hlaut jeg hér,
og hlíða boði sjóla;
sekur orðinn eg því er
í uxa-morði, vitið þér.
Gegna honum fylkir fer:
frið og grið þú hlýtur,
ef rænir svona, rýta ver,
rekkvoðunum undan mér.
Þetta enginn megna má
maður, kvað hinn grái;
í garðinn þengils fetað fá
fæstir drengir nóttu á.
Fyrir sjáðu, fylkir tér,
ferð og gjörðum þínum;
en vís er bráður bani þér
baugs ef ráði mistekst hér.
Skjótt með þeim svo skilja vann,
skjöldung hvíldir tekur,
en Grámann heim í garðshorn rann
gætir seima hjónin fann.
Karl og seljan klæða grá
klóta njóti fagna,
þóttust helju heimta frá
handar- jelja -njótinn þá.
Sína tjáir seggur þraut,
er sjóli á hann lagði;
biður þá að gjöra graut
gamla bráins dínu laut.
Gulls það sólin gjöra má,
grautinn heita síðan
lét í skjólu, og lok þar á,
lundur kjóla tekur þá.
Gylfa heim að garði með
grautar-fötu sína
hér næst beimur halda réð,
hlyni seima slægð er léð.
Inn nam skríða, og fylgsni fann,
felast vel hvar mátti;—
borgar-lýður, list sem ann,
læsa síðan hliðum vann.
Húmið bráðum hylur völl,
hann þess vann að gæta;
gekk til náða grams í höll
gætir láða, og hirðin öll.
Fór hann því að flögra sér
fötu tetrið meður;
gekk um býinn geira ver,
grams að hlýju rúmi fer.
Klæða undir varma var
víf og hlífa njótur;
fylkir blundinn festi þar
faðmi bundinn drottningar.
Kóngs að læðist kvílu þá,
ketti léttstígari,
yfir-klæðum af réð ná,
all-gott næði hefir sá.
Lék á stillir, læðinn þar,
lætur grautinn drjúpa,
klóta spillir klækja snar,
konungs milli og drottningar.
Hjónin síðan ofan á
eyðir breiðir stála,
í horn eitt skríður hann þeim frá;
—hringa fríður vaknar þá.
Finnur klæða foldin skjót
fötin ötuð vera;
sú ógæða leðjan ljót
laugar bæði kóng og snót.
Leizt nú svanna ekki á,
orð ei þorði tala,
vekur manninn víra gná,
vellur hann í grautnum þá.
Loks upp herti svarið sitt,
svanni, manninn viður,
hvernig ertu, hjartað mitt,
hefirðu gert í rúmið þitt?
Svörum reiður buðlung brá
bauga heiði viður:
hafðu ei leiða heimsku þá,
hefð sem eyða vorri má.
Minn það háttur ekki er,
að ata fötin svona;
keim ósmátt í klæðum hér,
kenna máttu sjálfri þér.
Sjóli og flæðar sunnu gná
sængur klæðin þrífa,
sér í bræði fleygja frá,
fussa bæði og sveija þá.
Mundar skara mörkin þá,
meður blíðu hótum,
enga spara íþrótt má,
aptur hara sátt að ná.
Síðan nýta svefninn fá
sjóli og kjóla freyja;
Grámann þytur fylgsni frá,
fötin brýtur saman þá.
Svo út læðist sömu stund,
— síður bíða vildi —,
heim með klæðin hélt um grund,
hittir bæði karl og sprund.
Letin bindur hug og hönd,
húmið skímu eyðir;
því skal blindviðs þóptu önd
þagnar synda upp á strönd.

3. ríma.

Frumhenda.

Nú skal binda enda á
óðar vessa-smíði;
silfur linda siðug gná
söngvum þessum hlíði.
Bauga þöllin brátt mun sjá
bónda þjóninn gráa,
kominn öllum kröggum frá
kóngs á tróninn háa.
Æfitíðir auðnan brátt
yndisligri gefur,
vizkan fríða þannig þrátt
þrautir sigrað hefur.
Hroki varla hlýta kann
hennar vegi móti;
tíðum falla frekja vann
fyrir eigin spjóti.
Ama hríð og þunga þrá
þó vér hljótum reyna,
kemur tíðum eptir á
inndæl bótin meina.

Þar jeg sagnir aptur el
elda hrannar línum,
hjónin fagna virkta vel
vinnumanni sínum.
Klæða brekku fötin fær
freyrinn káti hlífa,
vill að rekkjuvoðir þær
vífið láti þrífa.
Minnist kvæði öðling á,
aptur hann nú vaknar,
rínar glæðu runnur þá
rekkvoðanna saknar.
Sakamanninn sömu stund
sjóli fljótt lét kalla;
kemur hann á fylkis fund,
feiminn þótti varla.
Hilmir segir: hermdu brátt,
horfinn gæðum fínum,
stalstu eigi, sviptur sátt,
sængur klæðum mínum?
Kenna skyldu menn það mér,
mælti skífir korða,
boði mildings hlítt var hér,
hlaut jeg lífi forða.
Færðu náðir, fylkir tér,
frægða þrotni klunni,
ef stelur, áður morgnar, mér
meður drottningunni.
Herra góður, hinn svo fer
hjalið lengja betur,
það ei bjóða megið mér
sem maður enginn getur.
Gefur svörin hastur hinn:
heppnist þetta ekki
færðu snöru faðmlögin
fyrir prett og hrekki.
Komdu þér í kotið heim,
kvistur sjóar funa;
eptir mér og auðar reim
áttu þó að muna.
Grámann hlíðir hilmis raust,
heim nam þegar dragna;
hjónin blíðu hræsnis laust
hjartanlega fagna.
Fleira lék á fylkir lands
fleina þollur séður,
hattinn tekur húsbóndans
háa kollinn meður.
Ráða slingur brjótur brands
beztu skríðist fötum,
hann út stingur húsbóndans
hattinn víða götum.
Kusa feitis kertin há
kappinn snjalli tekur,
með þeim hneita hirðir þá
hattinn allan þekur.
Búkinn allan eins hann bjó
áður hjón við skilur;
nú til hallar niflungs dró,
nótt þá frónið hylur.
Belginn þann af bola fló,
bragða kunnur drengur,
með sér hann í hendi dró,
að hof-kirkjunni gengur.
Opnar hana, inn sér brá
örfa þórinn mætur,
birðar grana baldur þá
belg í kórinn lætur.
Kveikir sínum kertum á
kappinn hrósi gæddur,
allur skín sem engill þá,
er nú ljósi klæddur.
Klukkum síðan hringir hér,
hljóðið tiggja vekur,
gylfi fríðan glansa sér,
og glöggt að hyggja tekur.
Tiggi landa, og trafa rind,
trúar styrking hlýtur,
alskínandi engils mynd
út við kirkju lýtur.
Fljóð og þengil fund á hans
fýsti í skyndi vitja,
hugðu engil himna-ranns
helg erindi flytja.
Beztu klæðum buðlung því
bjóst og hrundin spanga,
síðan bæði auðmýkt í
á engils fundinn ganga.
Flöt á jörðu féllu þá,
fylltist sinnið trega,
bæna gjörðir, bezt sem má,
byrja innilega.
Streyma hvarma steinum frá
straumar votir kinna,
auðmjúk harma og óska fá
aflausn brota sinna.
Þannig blíð með blauta kinn
beiddu af heitu geði,
unz um síðir engillinn
andsvör veita réði:
Hrindið vinir hugar þrá,
hann svo réði tala,
altarinu eg skal hjá
ykkar geði svala.
Hjónin æði harmþrungin
hírna fóru á vanga,
elta bæði engilinn,
inn í kórinn ganga.
Komin þegar eru inn
öðling dýr og svannin,
alvarlegur engillinn
orðum stýrir þannin:
Ef þið gæði girnizt fá
guðs og helgra lýða,
skuluð bæði þarna þá
þið í belginn skríða.
Ánægð hlíða hjónin því,
hverfa náði ótti,
bæði skríða belginn í; —
batna ráðið þótti.
Engil-myndin, sem það sá,
siðinn stundar pretta,
fyrir bindur belginn þá; —
buðlung undrar þetta.
Spyr hvað valdi háttum hans
hari og nista rósin;
gefur skjalda ullur ans
og af sér hristir ljósin:
Jeg er ekki engill neinn,
örfa tjáir beitir,
hér má þekkjast sjóla sveinn,
sem að Grámann heitir.
Litla Grámann blíðu bjó,
belg ófríðan skekur,
gylfa þá um gólfið dró;
greina síðan tekur:
Stal jeg þér á nóttu nú
(nauðum þarf ei kvíða)
eins og mér bauðst áður þú,
ullur djarfi skíða.
Kvittun synda fylkir fær,
þó fylgi lotning minni,
þér jeg hryndi helju í klær
hér með drottning þinni.
Engin veitist útlausn þér,
öðling drótta stinni,
nema heitir, hari, mér
henni dóttur þinni.
Fylgi síkja bráins bil
báleygs frú og auður,
hálft jeg ríkið hafa vil,
og heilt, nær þú ert dauður.
Flestir kjósa firðar líf,
fylkir kvað svo móður,
þín skal drós og viðris víf
verða, maður góður.
Hét með eyði nála ná,
(nóg var mága blíðan!)
belgnum leiða ljúfur frá
leysti Grámann síðan.
Þá út skríða þengill nam
þylju seima meður,
hneigði síðan Grámann gram,
gengur heim og kveður.
Heima finnur hjónin þar,
hamnum sviptur engils,
seggur ynnir svo sem var
sín viðskipti og þengils.
Orða drjúgur einnig tér
ullur harði kjóla:
héðan búast hljótið þér
heim að garði sjóla.
Hlíða bæði hissa á,
hugur gleymist sorgar,
skrýðast klæðum skástu þá,
skunda heim til borgar.
Fyrir búin veizla var,
vefjan sókt er kjóla;
Grámann nú, sem gæfu bar,
giptist dóttur sjóla.
Linna sýki veitast vann,
við sem kjóla gleður,
tók við ríki hálfu hann
hringa sólu meður.
Skötnum þá til skemmtunar
skjöldungs glæstur líki
segir frá, að son hann var
sjóla úr næsta ríki.
Hér á grund jeg hafði bið,
hirðir brynju tjáði,
nokkra stund, og svo um sið
seggi skynja náði.
Heimsku verkin heyrði eg ný
húss er ráður framdi,
jeg og klerkur þengils því
þessi ráðin samdi.
Jeg í ranni þenkti þar,
þegni hjá og brúði,
klerks að sanna kenningar,
karlinn á sem trúði.
Seggjum nú jeg sýnt það tel,
sjóli spjalla náir,
að þúsund kúa virði vel
veslings karlinn fái.
Veizlan líður — sikling sá
sinna valda gáði;
nokkru síðar falla frá,
fylkir aldinn náði.
Yggs tók brúði alla þá,
ungur stýrir lýða;
klæða þrúði þengill hjá
þáði hýru blíða.
Búandann og beðju hans
brast hið minnsta eigi,
þau nam annast lofðung lands
lífs að hinnsta degi.
Víkinganna vondri þjóð,
vopna snar á fundi,
stökkti hann með herjans glóð
hnikuðar frá sprundi.
Meður óma bálið bjart,
baldur harði skíða,
veður skjóma háði hart,
hauðrið varði fríða.
Stýrði lýðum lengi sá
laufa kvistur snari,
og um síðir, ár við há,
anda missti hari.

Þjóðarsögnin enduð er
um þær brellur garpa;
óðar gögnin minka mér,
mærðar fellur harpa.
Greina safni óðar í,
ullur jarðar linna,
leyna nafni þenkir því,
þar um varðar minna.
Beztra dáða gæddur gnægð
Gísli Bjarna alinn,
flestra náða hljóti hægð,
og Hleiðólfs tjarna valinn.
Hirði letur mærðar-máls,
minning taki góða,
virði betur frændi frjáls,
frægstra maki þjóða.
Krýnist sóma hæztum hýr
hafnar glóða viður;
týnist óma drykkur dýr,
dofnar ljóða kliður.
Góma-falur móður minn
mun ei bætur gera.
Óma valur sönginn sinn
svona lætur vera.