Snjáfjallavísur hinar síðari

Snjáfjallavísur hinar síðari
í móti þeim síðara gangára á Snæfjöllum 1612

Eftir Jón lærða Guðmundsson. Jón Þorkelsson bjó til útgáfu

I.

[1]

Far niður, fýla,

fjandans limur og grýla;

skal þig jörð skýla,

en skeytin aursíla;

þú skalt eymdir ýla

og ofan eptir stíla,

vesall, snauður víla;

þig villi óheilla brýla.

[2]

Bind eg þig til basta,

bróðir steinkasta,

lygifaðir lasta,

laminn í eymd hasta;

ligg þú í fjötri fasta

um fjögur þúsund rasta;

þar skal bistur brasta

í bölmóð heitasta.

[3]

Sný eg að þér bandi,

snauður djöfuls andi,

biturlegum brandi

þig bannfærandi;

gleipnir grandi

gegnmyrjandi;

þau atkvæðin standi

óbifandi.

II. Tröllaslagur

[4]

Búkur strjúki burt vakur,

bolur óþolur, í holur,

marður, barður, meinsærður

meltist, smeltist, fráveltist;

dökkur sökkvi djöfuls skrokkur

í dimmu stimmu þá rimmu;

okaður, slokið illskuhrak

hjá öndum, þeim fjöndum,

í böndum;

nísti hann svo niður

nálægur kliður,

skemmdur, hrifinn,

skrykktur, hnykktur

skammar limur og liður

fyrir orðanna hniður

og ummælanna sniður.

III. Strengur

[5]

Skarpt skal skot smíða

þér, skemmdin ófríða,

nísta þig og níða

fyrir nauðmagnan stríða;

skaltu nú héðan skríða,

en skeinan ber svíða

skakinn með háð hríða

í heljar gný víða.

[6]

Eg býð þér víst víkja,

þú vesall djöfull díkja,

mun eg til málið mýkja,

þér meinhagyrðin ýkja;

þú þarft ei snauður sníkja,

snápurinn rauna ríkja,

óvins eptirlíkja,

eitruð skammar skríkja.

[7]

Fúli fjandans bolur

fari í vítis holur;

angrist æ óþolur

hinn aumi heljar kolur;

þær flæmist argar fýlur

um fjögur þúsund mílur,

skrattans skemmdar grýlur

skreiðist frá með ýlur.

IV. Stefið

[8]

Gegnum megna gauðragn

gangi fleinn, meinteinn óbeinn;

þig myrji, smyrji mækir blár,

mylji, hylji, frá skilji;

remma skammar rómgrimm

rjúki, strjúki, svo fjúki;

í grunnið renni greyið senn,

gleypist, sneypist og steypist;

skaltu skjótt hrynja,

skemmdar forynja,

ofan í vítis afgrunnið, hin armasta linja;

munu þá skauðin skynja,

hve skeytin á dynja.

V.

[9]

Djöfull þér bistur eg banna

bæinn og hús manna,

gegnrak grundanna

og grýting steinanna,

allra hlutanna,

elementanna,

skotbrögð skaðanna

og skelfinganna.

[10]

Bresti nú í sundur

bölvuð djöfuls undur,

sökkvist heljar hundur;

hinn háðuglegasti kundur;

brenni títt sem tundur

tramanns lymsku lundur;

kröptugur mærðar mundur;

þig mæði, þrjózku þundur.

[11]

Meinsærður meiðist,

móður héðan skreiðist,

bölvanlegur bleyðist,

á brögðunum leiðist,

ragur fjandi reiðist,

raun þig á breiðist,

gatan í djúpið greiðist

og grunnið svart seiðist.

VI. Stefið

[12]

Særður, færður, svikharður

sendiár óklár í útkrár

magnaður gegnum moldgögn;

mynd slæm, viðkvæm og

voðanæm,

býinn flýi bölgrey,

banna eg nefnilega neinn veg,

brögð lögð og bylslægð,

braukið, slaukið sé lokið;

fjandalegust fýla,

fljúgi á þig píla;

þú skalt fyrir þinn harka hrekk í

helvíti hvíla;

biturleg orða bíla

þig brytji, grimmdar grýla.

VII. Málaversin

[13]

Nú kemur níð,

nauða hörð hríð,

yfir djöflum diktað smíð

þá deyfi um æfitíð,

skemmdar andana hylji

hin harðasta helnótin flugvíð.

[14]

Skemmdur skammar limur,

skrattanna þrunginn þrymur,

verði á vondum svimur,

víktu frá harka hrymur;

stríðdjöfull bölvaður,

steinkasta bróðir,

steypist ofan í vellanda vimur.

VIII

[15]

Stritharður strangormur einn

þig stingi flugnæmur fleinn;

far niður fjandi óhreinn,

fúaskrípið, níðlegur teinn,

bölskræfan beljandi,

bundin í helvíti,

mjög meinfastur,

niðurbarinn, bystur

og sem bjargfastur steinn.

[16]

Heim stefni eg fjanda,

þeim helvízka anda,

gegnum láð landa

í löginn vellanda;

þeim skal viðju vanda

og versta brugg blanda;

fastur í fjötri banda

skal flugormurinn standa.

[17]

Bandagormurinn gleiði,

þig guðs son burt sneiði,

lymskur árinn leiði,

þig límdan á breiði;

ryð eg þig burt með reiði,

ríf sundur og meiði;

belgdur sért með bleyði,

þig bæði særi og neyði.

[18]

Helvízkur hrökkvi,

héðan á burt stökkvi

raunadjöfull dökkvi,

svo dvíni ráðklökkvi;

satans limurinn sökkvi,

svikanna níðs nökkvi,

fjandur burt flökkvi,

en falsið útslökkvi.

IX Stefið

[19]

Skeyti heitu eg skotið læt

skrattans þegn í gegn með megn;

brenni, renni bölið inn

í breytinn, skreytinn, áleitinn;

ryttan gretta rými skjótt,

ragur fjandi, meins andi grýtandi;

um aldir haldist æ belldur

í eisu kreisu fyrir reisu

níðingurinn nauða,

nam við kauða,

skriðinn í vítis skringi steit,

sá skemmd er allra skauða,

djöfull í báli dauða

fyrir dreyrann Kristí rauða.

X Málaversin

[20]

Límdur, klemmdur, knúður,

köfunar andi óprúður,

hlaðist á heitur hrúður,

hart sé skakinn og dúður,

haldist það um aldir,

í þeim heljar herfjötrum

hann verði laminn og lúður.

[21]

Bannsyng eg bölvan þá

í burt úr hverri krá,

djöflar þeir drífi frá,

sem drjúg brögðin látast slá;

harðir skotfleinar hæfi þá,

ef hingað vilja nokkurn tíma gá.

[22]

Springi nú fyrir þrenningina þeir

og þrýstist niður úr leir,

þrádjöflar þessir tveir,

þar á ei auki meir,

þaðan af enginn í þeirra stað komi;

þjóðin aldrei af þeim sjái

örmul, mynd eða óhreinan seyr.

XI Síðasta viðja

[23]

Flugsærður fjandi

fari skríðandi,

vesall, veinandi

úr voru láðs landi;

vefjist að honum vandi

í viðju og járnbandi

af báli brennandi

með bölum vaxandi.

[24]

Slótta árinn slyngi

slitni af láðs hringi,

eg bind þig svo í bingi,

þú bærir á öngvu þingi,

þig stikkfleinar stingi

fyrir stórbrögð öll og kynngi,

hátt eg yfir þér hringi

og hvellum málm klingi.

[25]

Nú sé fjötri festur

falsarinn sá verstur,

djöfull meinmestur,

fyrir mærð og orðlestur,

klemmdur niður og klesstur,

kyrr í stað setztur;

friðurinn bætist beztur,

en burtu ógestur.

XII

[26]

Fjötra tötrum færi og nót

fúnum, lúnum, tilbúnum,

djöfla vafli, draugfífi,

frá dróttu með sóttu í óttu,

opið gloprist í djúp,

um æfi þá hæfi og kæfi

skeytin heit fyrir skaða rót,

þeim skelli, þá felli og velli,

þeim haldi gin gríðar

og gangviðjur stríðar,

enn séu bundnir árar þeir

til æfinlegrar tíðar

fyrir manna bænir blíðar

og bragar mynd þess, sem smíðar.

XIII Versin

[27]

Nú ef nokkur ár

eða níðlegur andi óklár

byrjar brögð eða rjár

um byggðarmanna krár,

bý eg þeim til brýnda fleina

fyrir blóðið Jesú hreina,

verði það slíkum slóttugum orðum

svo sem ein eiturpíla og

ógræðandi sár.

[28]

Gangdjöflar burt búist

frá byggð Snjáfjalla snúist,

hart að helormur þrúgist,

heit staðfastleg trúist,

við heilagt blóð Jesú legg eg,

að það ráð og ríki óhreinna anda

eyðist, rý[r]ist og rúist.

[29]

Þau bannskeytin brotni í smátt,

sem brögðóttir smíða þrátt

djöflarnir dag sem nátt,

þeir dreifist í hverri átt

fyrir blóðuga Jesú sæla síðu,

séu þeir allir alsærðir, yfirstignir;

vor æðstur Emanúel

eyðileggur allan þeirra mátt.

Amen.