xiv
I yfirskriftinni stendur »samanskrifað eftirfyrirsögn Ólafs Jónssonar, eftir því sem hann frekast minnast kann eftir síns sáluga fööurs frásögn«. — Það lægi næst að ætla að Ólafur Jónsson væri höfundurinn, þó þarf eigi að skilja orðin svo, heldur má taka þau þannig að Ólafur hafi verið aðalheimildarmaður þess sem skrifaði; það er hvergi sagt að það sje samanskrifað af Ólafi, heldur »eftir fyrirsögn« Ólafs. »Fyrirsögn« getur í þessu sambandi þýtt þrent 1) frásögn; 2) það að segja fyrir hvernig og hvað rita skuli (forsögn), og 3) loks má jafnvel nota það um sjálft höfundar- starfið. Jeg held hjer hljóti það að vera notað í fyrstu merkingunni. Það er lika ýmislegt sem bendir á að Ólafur ekki muni vera höfundurinn. Það eru í þessum kafla villur og mótsagnir við söguna sjálfa, sem ólíklegt er að svo kunn- ugur maður hafi sett, þó það að vísu hafi getað hent að hann hafi mismint eða misskilið eitthvað, sem hann hafði heyrt föður sinn segja frá fyrir löngu. Hjer er fyrst að geta þess sem sagt er bls. 386 að þeir langömmubræður Jóns Indíafara, Hannes og »Baltazar«, hafi verið á lifi ]625 — 26 og þá boðið honum til sín. Fyrst er nú nafnið Baltazar rangt, höf. hefur ruglast í nöfnunum á þremur Austurlandaspekingunum, maðurinn er i sögunni nefndur Melchior, — og í öðru lagi er ólíklegt að þeir hafi þá verið á lífi eða vitað nokkuð um Jón (sbr. athugas. við bls. 386). Jeg þori ekki að neita þvi, að þessi sögn geti stafað af misskimingi Ólafs, en auðvitað getur hún líka stafað af misskilningi þess, sem skrifaði eftir Ólafi. — Þá segir á bls. 387 að Jón hafi komið út til íslands með Holger Rosen- kranz í Seilunni á Bessastöðum. Þetta er í beinni mótsögn við orð Jóns sjálfs, sem i 33. kap. 2. kafla (bls. 384) segist hafa komið út á Skutulsfjarðareyri. Að Ólafur hafi skrifað þetta er mjög ólíklegt. — Þá kemur villan um jarðirnar, sem Jóni voru veittar (bls. 389 og ath.), náttúrlega gat Ólafi orðið á að setja þesskonar smávillu, það getur verið af vanþekking manns, sem var ókumiugur á Norðurlandi, eða þá bláber skrifvilla. — En vafalaust verður að álíta að Ólafur- hafi þekkt faðerni fyrri konu föður síns,
