Brennu-Njáls saga/13

Bræður þrír eru nefndir til sögunnar. Hét einn Þórarinn, annar Ragi, þriðji Glúmur. Þeir voru synir Óleifs hjalta. Þeir voru virðingamenn miklir og vel auðgir að fé. Þórarinn átti það kenningarnafn að hann var kallaður Ragabróðir. Hann hafði lögsögu eftir Hrafn Hængsson. Hann var stórvitur maður. Hann bjó að Varmalæk og áttu þeir Glúmur bú saman. Glúmur hafði verið lengi í förum. Hann var mikill maður vexti og sterkur og fríður sýnum. Ragi var vígamaður mikill, bróðir þeirra. Þeir bræður áttu suður Engey og Laugarnes.

Þeir bræður töluðu, Glúmur og Þórarinn, og spurði Þórarinn Glúm hvort hann ætlaði utan sem hann var vanur.

Hann svaraði: „Hitt hafði eg nú heldur ætlað að hætta kaupferðum.“

„Hvað er þér þá í skapi?“ segir Þórarinn. „Vilt þú biðja þér konu?“

„Það vildi eg,“ sagði Glúmur, „ef eg gæti vel fyrir mér séð.“

Þá taldi Þórarinn upp konur þær sem voru í Borgarfirði ógiftar og spurði ef hann vildi nokkura eiga af þeim „og mun eg ríða til með þér.“

Hann svaraði: „Enga vil eg þessa eiga.“

„Nefn þú þá að því þá er þú vilt eiga,“ segir Þórarinn.

Glúmur svaraði: „Ef þú vilt það vita þá heitir hún Hallgerður og er dóttir Höskulds í Dölum vestur.“

„Eigi er nú það sem mælt er,“ segir Þórarinn, „að þú látir þér annars víti að varnaði. Gift var hún manni og réð hún þeim bana.“

Glúmur mælti: „Má að hana hendi eigi slík ógifta í annað sinn. Og veit eg víst að hún ræður eigi mér bana. En ef þú vilt mér nokkura sæmd veita þá ríð þú til með mér að biðja konunnar.“

Þórarinn mælti: „Ekki mun mega við gera. Það mun verða fram að koma sem ætlað er.“

Oft kom Glúmur á um þetta mál við Þórarin en hann fór lengi undan. En þar kom um síðir að þeir söfnuðu að sér mönnum og riðu tuttugu saman vestur til Dala og komu á Höskuldsstaði og tók Höskuldur vel við þeim og voru þeir þar um nóttina. Ensnemma um morguninn sendir Höskuldur eftir Hrúti og kom hann þegar og var Höskuldur úti fyrir er hann reið í tún. Höskuldur segir Hrúti hvað þar var komið manna.

„Hvað munu þeir vilja?“ sagði Hrútur.

„Engi hafa þeir erindi enn upp borið fyrir mig,“ sagði Höskuldur.

„Við þig munu þó erindin,“ segir Hrútur, „þeir munu biðja Hallgerðar eða hversu munt þú svara?“

„Hvað þykir þér ráð?“ sagði Höskuldur.

„Vel skalt þú svara og segja þó kost og löst á konunni,“ segir Hrútur.

En í þessu tali þeirra bræðra ganga þeir út gestirnir. Höskuldur og Hrútur gengu í mót þeim. Fagnaði Hrútur vel Þórarni og þeim báðum bræðrum.

Síðan gengu þeir allir samt á tal og mælti Þórarinn: „Eg er kominn hingað með Glúmi bróður mínum þess erindis að biðja Hallgerðar dóttur þinnar, Höskuldur, til handa Glúmi bróður mínum. Skalt þú það vita að hann er vel mannaður.“

„Veit eg það,“ sagði Höskuldur, „að þið eruð mikils háttar menn bræður. En eg vil og segja þér í mót að eg réð ráði hennar fyrri og varð oss það að mikilli ógæfu.“

Þórarinn svaraði: „Ekki munum vér það láta fyrir kaupum standa því að eigi skal einn eiður alla verða. Og má þetta verða vel þó að hitt yrði illa enda spillti Þjóstólfur þar mest um.“

Þá mælti Hrútur: „Gefa mundi eg yður til ráð ef þér viljið eigi þetta láta fyrir ráðum standa er áður hefir orðið um hagi Hallgerðar, að Þjóstólfur fari ekki suður með henni þó að ráðin takist og veri þar aldrei þrem nóttum lengur, nema Glúmur lofi, en falli óheilagur fyrir Glúmi ef hann er lengur,en heimilt á Glúmur að lofa það, en ekki er það mitt ráð. Skal nú og eigi svo fara sem fyrr að Hallgerði sé eigi sagt. Skal hún vita allan þenna kaupmála og sjá Glúm og ráða sjálf hvort hún vill eiga hann eða eigi og megi hún eigi öðrum kenna þó að eigi verði vel. Skal þetta allt vélalaust vera.“

Þórarinn mælti: „Nú er sem jafnan að það mun best gegna að þín ráð séu höfð.“

Þá var sent eftir Hallgerði og kom hún þangað og tvær konur með henni. Hún hafði yfir sér vefjarmöttul blán og var undir í rauðum skarlatskyrtli og silfurbelti um sig en hárið tók ofan á bringuna tveim megin og drap hún undir belti sér. Hún settist niður í milli þeirra Hrúts og föður síns. Hún kvaddi þá alla góðum orðum og mælti vel og skörulega og spurði tíðinda. Síðan hætti hún að tala.

Glúmur mælti: „Um kaup við föður þinn höfum við Þórarinn bróðir minn talað að eg mundi fá þín Hallgerður ef það er þinn vilji sem þeirra. Munt þú nú og segja er þú ert kölluð skörungur mikill hvort það er nokkuð nær þínu skapi. En ef þér er engi hugur á kaupum við oss þá viljum vér ekki um tala.“

Hallgerður mælti: „Veit eg að þið eruð mikils háttar menn, bræður, og veit eg að eg mun nú miklu betur gefin en fyrr. En vita vil eg hvað þér hafið um talað eða hve mjög þér hafið fram mælt málinu. En svo líst mér á þig að eg mun þér vel unnandi verða ef við komum skapi saman.“

Glúmur sagði henni sjálfur allan skildaga og veik hvergi af og spurði þá Höskuld og Hrút hvort hann hermdi rétt. Höskuldur sagði svo vera.

Hallgerður mælti þá: „Svo vel sem þér hefir farið til mín faðir um þetta mál og þér Hrútur þá vil eg þetta að ykkru ráði gera og skal þessi kaupmáli vera sem þið hafið stofnað.“

Þá mælti Hrútur: „Það þykir mér ráð að við Höskuldur nefnum votta en Hallgerður festi sig sjálf ef lögmanni þykir það rétt.“

„Rétt er það,“ sagði Þórarinn.

Síðan voru virð fé Hallgerðar og skyldi Glúmur leggja í mót jafnmikið og skyldi vera helmingarfélag með þeim. Glúmur fastnaði sér þá Hallgerði og riðu þeir suður heim en Höskuldur skyldi hafa boð inni. Er nú kyrrt þar til er menn ríða til boðs.