Guðmundar saga Arasonar/34
Á næsta morgin, sem tíðum er lokit fagrliga ok herra byskup er albúinn í veg, lyftir hann sinni ferð með allri þeirri fylgd, er fyrr var reiknuð. Var þat it bezta mannval. Þeir víkja á fram þær flata foldir, er liggja norðr ok niðr frá staðnum.
Í fylgd með Kolbeini var einn vansignaðr maðr, er rétt má kallast krúnaðr son Plútonis, en prestr, Brúsi at nafni, því at hans eitrlig tunga talar sér sjálfum ok enn mörgum öðrum bráðan höfuðsbana, þá er hann segir svo, sem lið herra byskupsins nálgast í ferðarbrodd niðr á eyrarnar, þar sem heitir Víðines: „Sé, Kolbeinn,“ segir hann, „þar ríðr nú byskup í brott með beggja ykkra virðing.“
Við þessa eggjan býðr Kolbeinn, at menn herklæðist ok hlaupi á bak, renna síðan sem hvatast fram í veginn þvert á eyrarnar, stökkva af baki ok fylkja. En er herra byskup sér þat, at forsát er skipuð, býðr hann sinni fylgd bæði með orði ok hendi, at þeir víki annan veg út í frá. En þegar sem þeir víkja, lætr Kolbeinn síga sína fylking fram fyrir þá ok hefr höggorrustu, þegar brjóstin mætast. Herra byskupinn kallar hátt um herinn, fyrirbjóðandi af guðs hálfu, at menn berist á svo dýrri hátíð, en hvat hann talar, geymir engi maðr, því at árásin varð in snarpasta sakir þess, at fullhugar fundust, þótt eigi væri mótit fagrt.
Ögmundr byskupsfrændi var svo framr maðr til vopns, at í einu höggvi tvískipti hann miðjan mann í þessari sókn. En hví skulu bækr lengja slíka atburði, er ekki gera heyröndum utan hörmung, nema segja þat, er at lítr þess dýrðlings manns lofi ok verðleik, er þá verðr frá sagt?
Sem litla hríð hafði sóknin staðit, fær Kolbeinn sár mikit á hægra fót, sem kálfinn er digrastr, en litlu síðar kemr honum steinn í ennit svo snart, at þegar tumbar hann í óvit á bak aftr, en við hans fall fellr ok orrustan í stað. Standa menn yfir honum ok finna þvísa næst, at vit hans er veitt brjóstinu, en mál er honum enn bannat.
Herra byskupinn, sem hann heyrir, hversu orðit er, angrast hann ok hrærist af mildi sem einvalit ker almáttigs guðs í eftirlíking sæls Davíðs konungs, ok talar svo með andvarpan: „Drottinn minn ok sankta Máría, hjálptu skáldi þínu.“
Ok eftir litla stund öðlast hans bæn svo háleita framkvæmd, at Kolbeinn fær bæði skyn ok mál ok beiðist hófsamliga byskups fundar. Er þá byskupinum sagt.
Ferr byskupinn þegar feginn til fundar við hann ok spyrr, hvort hann vill sættast við guð ok heilaga kirkju.
Hann svarar: „Gjarna, herra, allt mitt mál legg ek upp á guðs vald ok yðvart, þar með bið ek lausnar af heilagri kirkju fyrir öll mín misfelli.“
Herra byskup svarar: „Viltu sverja þann trúnaðareið at standa á dómi heilagrar Hólakirkju ok veita henni aldri mótgang, meðan líf liggr þér í brjósti?“
Kolbeinn segist þat gjarna vilja ok sverr, er síðan leystr, skriftaðr ok huslaðr, en andaðist litlu síðar.
Herra byskup lætr flytja líkam Kolbeins til Hóla ok veitir honum fagran söng fyrir umsátir, mjúka bæn fyrir mótgerðir, með sæmiligri graftar þjónustu. Þótti þessi tíðindi mörgum mikil, ok þeim mest, er vitrastir vóru, því at þeir sá, hvat eftir mundi koma. Má hér líkligt þykkja, at enn hafi fyllzt forsögn herra byskups í hjálp ok heimvon Kolbeins, sem hann forðum tilveik í huggunarorðum frændkonu sinnar, sem sagt var.