Guðmundar saga Arasonar/58
Sighvatr, sem hann spyrr líftjón Tuma, gerir sér lítit um í fyrstu, en sendir menn þegar um vorit vestr á land til Sturlu, sonar síns, at hann fjölmenni til bróðurhefnda. Má hér fljótt yfir fara, at þeir draga saman lið ok skip, þrjú hundruð manna, ok koma til Grímseyjar á vorit næsta fyrir festum Filippi ok Jakobi.
En því, at þessi fagnaðarlaus ferð stóð með harðligri óhæfu ok greypara glæp en nokkur sú illing, er áðr var lesin, sýnist eigi bati gerr sögunni, þótt þess háttar efni dragist í langmæli, utan þat er skyldugt at greina, sem at lýtr píslarvætti herra Guðmundar þrífaldliga, fyrir sjálfan hann ok fyrir lærdóminn ok fyrir ástvini sína, þótt leikmenn væri. Í þessi hörðu hríð féll Eyjólfr Kársson með ágætum orðstír ok aðrir átta með honum.
Sumir vóru særðir til ólífis. Var af þeim fremstr maðr Aron, mágr Eyjólfs Kárssonar. Hann var svo mikill hreystimaðr ok ofrhugi, at hann bar þau vopn ok hlífar móti Sturlu, sem Tumi hafði átt. Laut hann síðan fyrir liðsmun, ok stóðu á honum spjót svo þykkt, at varla mátti hann hníga. Mátti héðan vel skilja, hversu hans óvinir mundu þykkjast öruggir af hans dauða, áðr þeir gengu frá, ok eigi því heldr máttu þeir taka líf hans, því at spásaga herra Guðmundar varð at standa, þá er hann sagði honum fyrir orrustuna, at þeir mundu sjást síðan. Varð Aron skotit í skip. Komst hann til lands ok fekk margar umsátir síðan af Sturlungum, en forðaðist allar, stundum með harðfengi eða fulltingi herra Guðmundar, sem þá varð ljóst, er þeir umkringdu hann í náttmyrkri, ok því næst sýndist öllum hans óvinum sem skært ljós kæmi fram ór klett einum, ok fyrir undran þessa hlutar gleymdu þeir sókn við Aron, svo at hann tók undan, því at drottinn vildi fylla þat, er hans þjónustumaðr sagði.
Nú er at snúa aftr til Grímseyjar. Klerkdóminn svívirða þeir svo feðgar, at þeir drepa einn prest, en afeista tvo nærri kirkju ins heilaga Óláfs þar í eyjunni. Sem þeir hafa limina pínt ok plágat, gengr svo óvinrinn í þá, at eigi heldr þyrma þeir nú höfðinu, taka byskupinn höndum ok farga hann svo þungt sem bein hans í heilagri Hólakirkju bera nú vitni, en þó vilja bækr sanna, at þrjú rif hafi brotnat. Eftir þat fanga þeir hann til skips.
Sem þeir búa sik til brottlögu, segir Sighvatr, at þeir skulu fara samskipa.
Herra byskup fyrirtekr þat með svo föllnum orðum: „Illa ok undarliga fær þú at þér búit. Þú meingerir heilaga kirkju ok mik með öllu megni, en í öðru lagi lætr þú sem þér muni nokkurt gagn af mér leiða.“
Sighvatr segir: „Því skal ek ráða, at skrúði þinn fari með mér.“
Byskupinn svarar: „Þat vil ek eigi banna, því at samvizka þín dæmir þik. Munu ok fleiri þann dóm kenna en þú einn.“
En hvat hefir þat at merkja, er Sighvatr vildi byskup eða skrúða hans með sér í sjóvargangi, utan svo bjartan lífsverðleik byskupsins, at eigi leyndist fyrir blindum manni. Sem þeir láta undan eyjunni, lýstr yfir þeirri óðahríð með guðligri hefnd, at tveir menn ins fjórða tigar létust af þeim þrimr hundruðum, er börðust í mót herra Guðmundi.
Ok þá er stormrinn geysti sem mest hafit, er getit, at herra byskup tæki svo til orðs: „Lof sé þér, drottinn minn, því at þeim feðgum verðr gagn at skrúða mínum í dag.“
Þat er sagt annat, sem hann fór inn til lands um sundit, at hann leit fyrir borð ok mælti: „Þar liggið þér nú sálugir, mjök fáráðir.“
Byskupsskip ok annat þeirra feðga fá Eyjafjörð með heilu. Kenndu þat góðir menn verðleikum herra Guðmundar, en eigi farsælu Sighvats. Sem þeir taka land, fær byskupinn með engu móti liðugan gang, því at Sighvatr tekr hann ok heldr undir sínu yfirboði, á þann hátt sem oft verðr í heiminum eftir orrustur, at menn eru þjáðir til verðs. Brott eru keyrðir sveinar frá honum með þeirri orðflaug, at svo skal hann bíða þess, er hann rekst nauðigr í haf ok í skip til Nóregs ok þola þar dóm fyrir fors ok friðbrot.
Líðr svo fram á sumar, þar til Nóregsför koma til Íslands. Í einhverju þeirra eru þau bréf Petri erkibyskups, sem fyrr var af sagt, at hann kallar herra Guðmund ok Sturlunga á sinn fund. En sem þessur bréf berast herra byskupi, verðr hann glaðr við at fara heldr til Nóregs með boði erkibyskups en kúgan Sighvats.