Guðmundar saga Arasonar/78
Nú skal í fyrstu segja þá sýn, er fyrir sagði þá sókn til herra Guðmundar, sem hann hefir nú öðlazt af öllum áttum. Nokkrum vetrum eftir andlát Guðmundar byskups sýndist í svefni merkorðum manni, at prestr, er Símon hét, kæmi til hans. Prestr sá var vígsluson ok kjötligr frændi herra Guðmundar byskups.
Sem prestrinn sýnist honum standa fyrir sænginni, kennir hann, hverr kominn var, ok greinir þat með, at sá er framliðinn. Því segir hann svo: „Símon minn, seg mér nokkut úr öðrum heimi, því at ek veit, at þú ert framliðinn.“
Prestrinn svarar: „Hvers viltu spyrja?“
„Þess, er mér er mest forvitni á,“ segir hann.
„Hvat er þat?“ segir inn andaði.
„At þú segir mér nokkut frá herra mínum ok andligum föður, Guðmundi byskupi.“
Prestrinn svarar: „Margt ok mikit er þar af talanda, því at Guðmundr byskup er inn dýrligasti guðs ástvin, ok þeir menn eru sælir, er undir hans byskupdómi hafa með hlýðni verit, ok þeirrar hlýðni nýt ek, síðan ek leið brott af þessum heimi, því at hans ölmusur ok píslarvætti með heilagri bæn ok hreinlífi steig upp hátt í augliti drottins, sem þat reykelsi, samtemprat himnesku thimiamathe, er í sínum ilm má eigi orðum skrifast, ok þar mun koma, sem tímar líða, at engi maðr á öllu Íslandi mun þurfa þess spyrja, hverr Guðmundr byskup er með guði, því at til hans mun sótt verða af öllu Íslandi sakir þeirrar gæzku, er guð veitir honum til heilsubótar ok hjálpar öllu mannkyni ok trúandi mönnum. Mun þaðan af landinu mest megin í sókn, sem byskupinn var oftast bezt tekinn í sinni útlegð, því at guðs blessan er þeim öllum, er vel gerðu svo vökrum hans vin. Vit ok þat með, at sá maðr, sem guðs móður Márie ok mínum herra Guðmundi byskupi vill gera þægja ölmusu, fæði hann fátækan mann á hvert laugarkveld. Skaltu þenna hlut segja sem flestum, því at góðfúsir menn munu, þat gjarna heyra vilja. Mun þeim ok betr endast sinn kostr, er þessa ölmusu gera. Nú mun, hvat ek sagði þér, því at þat þarfnast eigi framkvæmd á sínum tíma.“
Ok hversu þat er nú fyllt í dag, sem prestrinn fyrir sagði í sýninni, segir actor:
- Heilagr blómgast hölda skýlir,
- hann líkist við pálma, slíkum
- dýrðar verkum drottins orku
- dægra stalls, um landsbyggð alla.
- Blindum, veit ek, at sýnin sendist,
- sjúkir gleðjast með heilum búkum,
- mælti dumbr, þá er hljóp inn halti,
- henda líf í eldi brenndir.
Nú fyrir þá skynsemd, at lífssaga herra Guðmundar ok lofligt vitorð mannanna vel vottar, hversu heit ok háleit var vinátta þeirra guðs móður Márie, skal þat upphaf tákna byskupsins eftir lífit, er hann var í ferð með henni ok vann hennar boð, því at þessi er hans in æðsta tign at vera hennar þjón bæði lífs ok liðinn.