Heimskringla/Ólafs saga helga/239

Heimskringla - Ólafs saga helga
Höfundur: Snorri Sturluson
239. Upphaf Sveins konungs Alfífusonar


Sveinn sonur Knúts konungs og Alfífu, dóttur Álfrims jarls, hann hafði verið settur til ríkis á Vindlandi í Jómsborg en þá hafði komið til hans orðsending Knúts konungs föður hans að hann skyldi fara til Danmarkar og það með að hann skyldi síðan fara til Noregs og taka þar við ríki því til forráða er í Noregi var og hafa þar með konungsnafn yfir Noregi.

Síðan fór Sveinn til Danmarkar og hafði þaðan lið mikið. Fór með honum Haraldur jarl og mart annarra ríkismanna.

Þess getur Þórarinn loftunga í kvæði því er hann orti um Svein Alfífuson er kallað er Glælognskviða:

Það er dullaust
hve Danir gerðu
dyggva för
með döglingi.
Þar var jarl
fyrst að upphafi
og hver maðr,
er honum fylgdi,
annar drengr
öðrum betri.

Síðan fór Sveinn í Noreg og með honum Alfífa móðir hans og var hann þar til konungs tekinn á hverju lögþingi. Hann var þá kominn austan í Víkina er orusta var á Stiklastöðum og Ólafur konungur féll. Sveinn létti eigi ferðinni fyrr en hann kom um haustið norður í Þrándheim. Var hann þar til konungs tekinn sem í öðrum stöðum.

Sveinn konungur hafði ný lög í land um marga hluti og var það eftir því sett sem lög voru í Danmörk en sum miklu frekari. Engi maður skyldi af landi fara nema með konungs leyfi en ef færi þá féllu undir konung eignir þess. En hver er mann vægi skyldi hafa vegið landi og lausum eyri. Ef maður varð í útlegð og tæmdist honum arfur þá eignaðist konungur arf þann. Að jólum skyldi hver búandi fá konungi mæli malts af arni hverjum og lær af oxa þrevetrum, það var kallað vinartoddi, og spann smjörs og húsfreyja hver rykkjartó, það var lín órennt, svo mikið að spennt fengi um mesta fingri og lengsta. Bændur voru skyldir að gera hús þau öll er konungur vildi hafa á bústöðum sínum. Sjö menn skyldu gera einn liðfæran og gera fyrir hvern er fimm vetra gamall væri og þar eftir hömlur eiga. Hver maður er á haf reri skyldi gjalda konungi landvörðu hvaðan sem hann reri, en það eru fimm fiskar. Skip hvert er færi af landi á brott skyldi halda konungi rúm um þvert skip. Maður hver er til Íslands færi skyldi gjalda landaura, þarlenskur og útlenskur. Það fylgdi og þessu að þá skyldu danskir menn hafa svo mikinn metnað í Noregi að eins þeirra vitni skyldi hrinda tíu Norðmanna vitnum.

En er þessi lagasetning var birt fyrir alþýðu þá tóku menn þegar að reisa hugi sína upp í mót og gerðu kurr sín á milli. Mæltu þeir svo er eigi höfðu verið í mótferðum við Ólaf konung: „Takið þér nú Innþrændir vináttu og laun af Knýtlingum, þess er þér börðust við Ólaf konung og fellduð hann frá landi. Yður var heitið friði og réttarbót en nú hafið þér ánauð og þrælkan og þar með stórglæpi og níðingsskap.“

En þar var eigi gott til mótmælis. Sáu þá allir að óheppilega var um ráðið. Báru menn þó eigi traust til að gera uppreist í móti Sveini konungi. Bar það mest til að menn höfðu gíslað Knúti konungi sonu sína eða aðra náfrændur og það með að þá var engi forstjóri til uppreistar. Brátt höfðu menn ámæli mikið til Sveins konungs og kenndu menn mest þó Alfífu allt það er í móti skapi þótti. En þá náðist sannmæli af mörgum mönnum til Ólafs konungs.