Heimskringla/Ólafs saga helga/245
Þar á melnum sem Ólafur konungur hafði í jörðu legið kom upp fagur brunnur og fengu menn bót meina sinna af því vatni. Var þar veittur umbúnaður og hefir það vatn verið jafnan síðan vandlega varðveitt. Kapella var fyrst ger og þar sett altarið sem verið hafði leiðið konungsins en nú stendur í þeim stað Kristskirkja. Lét Eysteinn erkibiskup þar setja háaltarið í þeim sama stað sem leiðið hafði verið konungsins þá er hann reisti þetta hið mikla musteri er nú stendur. Hafði og verið í þeim stað háaltari í fornu Kristskirkju.
Svo er sagt að Ólafskirkja standi nú þar sem þá stóð sú eyðiskemma er lík Ólafs konungs var náttsett í. Það er nú kallað Ólafshlið er heilagur dómur konungs var borinn upp af skipi og er það nú í miðjum bænum. Biskup varðveitti helgan dóm Ólafs konungs, skar hár hans og negl því að hvorttveggja óx svo sem þá að hann væri lifandi maður í þessum heimi.
Svo segir Sighvatur skáld:
- Lýg eg, nema Ólafr eigi
- ýs sem kykvir tívar,
- gæði eg helst í hróðri,
- hárvöxt, konungs áru.
- Enn helst þeim er son seldi,
- svörðr, þann er óx í Görðum
- hann fékk læs, af ljósum,
- lausn, Valdimar, hausi.
Þórarinn loftunga orti um Svein Alfífuson kvæði það er Glælognskviða heitir og eru þessar vísur þar í:
- Nú hefir sér
- til sess hagað
- þjóðkonungr
- í Þrándheimi.
- Þar vill æ
- ævi sína
- bauga brjótr
- byggðum ráða.
- Þar er Ólafr
- áðan byggði,
- áðr hann hvarf
- til himinríkis
- og þar varð,
- sem vita allir,
- kykvasettr
- úr konungmanni.
- Hafði sér
- harðla ráðið
- Haralds sonr
- til himinríkis,
- áðr seimbrjótr
- að setti varð.
- Þar svo að hreinn
- með heilu liggr
- lofsæll gramr
- líki sínu,
- og þar kná
- sem á kvikum manni
- hár og negl
- honum vaxa.
- Þar borðveggs
- bjöllur knega
- of sæng hans
- sjálfar hringjast,
- og hvern dag
- heyra þjóðir
- klukknahljóð
- of konungmanni.
- En þar upp
- af altari
- Kristi þæg
- kerti brenna.
- Svo hefir Ólafr,
- áðr hann andaðist,
- syndalaus
- sálu borgið.
- Þar kemr her
- er heilagr er
- konungr sjálfr,
- krýpr að gagni,
- en beiðendr
- blindir sækja
- þjóðar máls
- en þaðan heilir.
- Bið þú Ólaf,
- að hann unni þér,
- hann er guðs maðr,
- grundar sinnar.
- Hann um getr
- af guði sjálfum
- ár og frið
- öllum mönnum.
- Þá er þú rekr
- fyr regin nagla
- bókamáls
- bænir þínar.
Þórarinn loftunga var þá með Sveini konungi og sá og heyrði þessi stórmerki heilagleiks Ólafs konungs, að af himneskum kröftum máttu menn heyra yfir hans helgum dómi hljóm svo sem klukkur hringdust og kerti tendruðust sjálf þar yfir altari af himneskum eldi.
En svo sem Þórarinn segir að til hins helga Ólafs konungs kom her manns, haltir og blindir eða á annan veg sjúkir en fóru þaðan heilir, getur hann ekki annars eða greinir, en það mundi vera ótallegur fjöldi manna er heilsu fengu þá þegar í upphafi af jartegnagerð hins helga Ólafs konungs. En hinar stærstu jartegnir Ólafs konungs, þá eru þær mest ritaðar og greindar og þær er síðar hafa gerst.