Heimskringla/Prologus (úr Frísbók)
Á bók þessi lét eg rita fornar frásagnir um höfðingja þá er ríki hafa haft á Norðurlöndum og á danska tungu, svo sem eg hefi heyrt fróða menn segja, svo og nokkurar kynslóðir þeirra eftir því sem mér hefir kennt verið, sumt það er finnst í langfeðgatali þar er konungar eða aðrir stórættaðir menn hafa rakið kyn sitt, en sumt er ritað eftir fornum frásögnum eða kvæðum eða söguljóðum er menn hafa haft til skemmtanar sér. Þótt vér vitum eigi sannindi á því þá vitum vér dæmi til að gamlir fræðimenn hafi slíkt fyrir satt haft.
Þjóðólfur úr Hvini var skáld Haralds konungs hins hárfagra. Hann orti kvæði um Rögnvald konung heiðumhæra. Það er kallað Ynglingatal. Rögnvaldur var son Ólafs Geirstaðaálfs, bróður Hálfdanar svarta. Í þessu kvæði eru nefndir þrír tigir langfeðga hans og sagt frá dauða hvers þeirra og legstað. Fjölnir er sá nefndur er var son Yngvifreys, þess er Svíar hafa blótað síðan. Af hans nafni eru síðan kallaðir Ynglingar.
Eyvindur skáldaspillir taldi og langfeðga Hákonar jarls hins ríka í kvæði því er Háleygjatal heitir er ort var um Hákon. Sæmingur er nefndur son Yngvifreys. Sagt er og þar frá dauða hvers þeirra og haugstað. Eftir Þjóðólfs sögn er fyrst ritin ævi Ynglinga og þar við aukið eftir sögn fróðra manna.
Hin fyrsta öld er kölluð brunaöld. Þá skyldi brenna alla dauða menn og reisa eftir bautasteina en síðan er Freyr hafði heygður verið að Uppsölum þá gerðu margir höfðingjar eigi síður hauga en bautasteina til minningar um frændur sína. En síðan er Danur hinn mikilláti Danakonungur lét sér haug gera og bauð að bera sig þannig dauðan með konungsskrúði og herbúnaði og hest hans við öllu söðulreiði og mikið fé annað og hans ættmenn gerðu margir svo síðan, og hófst þar haugsöld í Danmörk en lengi síðan hélst brunaöld með Svíum og Norðmönnum.
En er Haraldur hinn hárfagri var konungur í Noregi þá byggðist Ísland. Með Haraldi konungi voru skáld og kunna menn enn kvæði þeirra og allra konunga kvæði, þeirra er síðan hafa verið í Noregi, og tökum vér þar mest dæmi af, það er sagt er í þeim kvæðum er kveðin voru fyrir sjálfum höfðingjum eða sonum þeirra. Tökum vér það allt fyrir satt er í þeim kvæðum finnst um ferðir þeirra eða orustur. En það er háttur skálda að lofa þann mest er þá eru þeir fyrir en engi mundi það gera að segja sjálfum honum þau verk hans er allir þeir er heyrðu vissu að hégómi væri og skrök og svo sjálfur hann. Það væri þá háð en eigi lof.
Ari prestur hinn fróði Þorgilsson Gellissonar ritaði fyrst manna hér á landi að norrænu máli fræði bæði forna og nýja og ritaði hann mest í upphafi sinnar bókar frá Íslandsbyggð og lagasetning, síðan frá lögsögumönnum, hversu lengi hver hafði sagt, og hafði fyrst áratal til þess er kristni kom á Ísland en síðan allt til sinna daga. Hann tók þar við mörg önnur dæmi, bæði konungaævi í Noregi og Danmörk og svo á Englandi eða enn stórtíðindi er gerst höfðu hér á Íslandi og þykir mörgum vitrum mönnum hans sögn öll merkileg. Var hann forvitri og þó gamall svo að hann var fæddur næsta vetur eftir fall Haralds konungs Sigurðarsonar. Hann ritaði, sem hann sjálfur segir, ævi Noregskonunga eftir sögu Odds Kolssonar Hallssonar af Síðu en Oddur nam að Þorgeiri afráðskoll, þeim manni er vitur var og svo gamall að hann bjó þá í Niðarnesi er Hákon jarl hinn ríki var drepinn. Í þeim sama stað lét Ólafur Tryggvason efna til kaupangs þar sem nú er.
Ari prestur Þorgilsson kom sjö vetra gamall í Haukadal til Halls Þórarinssonar og var þar fimmtán vetur. Hallur var stórvitur og minnigur. Hann mundi það er Þangbrandur skírði hann þrevetran. Það var vetri fyrr en kristni var í lög tekin hér á Íslandi. Ari var tólf vetra gamall þá er Ísleifur biskup andaðist. Hallur fór milli landa og hafði félag Ólafs konungs hins helga og fékk af því mikla uppreist. Var honum af því kunnigt konungsríki hans. En er Ísleifur biskup andaðist var liðið frá falli Ólafs konungs Tryggvasonar nær átta tigum vetra. Hallur andaðist níu vetrum síðar en Ísleifur biskup. Þá var Hallur að vetratali níræður og fjögurra vetra. Hann hafði gert bú í Haukadal þrítugur og bjó þar sex tigu og fjóra vetra. Svo ritaði Ari prestur.
Teitur son Ísleifs biskups var með Halli í Haukadal að fóstri og bjó þar síðan. Hann lærði Ara prest og sagði honum marga fræði, þá er Ari ritaði síðan.
Ari prestur nam og marga fræði að Þuríði dóttur Snorra goða. Hún var spök að viti. Hún mundi Snorra föður sinn en hann var þá nær hálffertugur er kristni kom á Ísland en andaðist einum vetri eftir fall Ólafs konungs hins helga. Því var eigi undarlegt að Ari prestur væri sannfróður að fornum tíðindum, bæði hér og utanlands, að hann var sjálfur námgjarn og vitur og minnigur en hafði numið að gömlum mönnum fróðum.
En kvæðin þykja mér síst úr stað færð ef þau eru rétt kveðin og röksamlega upp tekin.