Guðmundar saga Arasonar/25
Herra Guðmundr byskup sat í Niðarósi um vetrinn, harðla sæmiliga virðr af herra erkibyskupi ok öllum góðum mönnum út í frá, því at hans ágæta líf gerði hann þess makligan. Þat var í upphafi ríkis herra Hákonar konungs Sverrissonar, en eigi kunnum vér greina, hvar Guðmundr byskup kom til hans, en þat er skrifat, at herra konungrinn tók hann kærliga. Er þat ok líklig sögn fyrir þá sök, at Hákon konungr ungi hefir verit inn mesti höfðingi ok hófsemdamaðr, ok allt á Íslandi lifir hans verka, þat er hann hefir snarat með einkanligum stíl sögu Barlam og Jósafat, er vóru á dögum Damasi páfa ok sæls Jeronimi.
Oftliga var herra Guðmundr byskup í boði vígsluföður síns um vetrinn, ok töluðu miðil sín margan heimuleik, ok þat með öðru, hversu kristinn réttr hélzt á Íslandi, ok sýnist þeim einn veg báðum, at heilög kirkja ok kennimenn þoli óbæriligan ágang ok yfirvald heimligra hermanna, en þeim þykkir vís von, at sá mun mæta hörðu mótkasti, sem sig berr fram móti þeirra óvenju, er kirkjumál vilja fyrirkoma. Því treystir herra erkibyskup hjarta herra Guðmundar byskups, at hann geymi sína önd í teknu valdi ok vinni bata kirkjunni, hvat er hann má í andligum styrk til friðar ok frelsis við kirkjuna.
Ok næsta sumar, sem Íslandsför eru búin, tekr herra Guðmundr byskup orlof með bæn ok blessan erkibyskups, sæmiligum gjöfum út leystr með æskiligum orðróm. Svo gengr hann í haf sem byr gefr. Fá þeir góð veðrföll, létt ok hagstæð lengstum, ok koma austan at landi at áliðnu sumri ok vilja norðr fyrir til Gáseyrar. En er þeir hafa legit í rétt fár nætr fyrir Austfjörðum, setr sik harðan í móti þeim vestrænn útnyrðingr, hvar fyrir herra byskup tekr þat ráð með samþykki allra kumpána, at hann leggr inn til lægis þar, sem heitir Mjóvafjörðr, austan á landinu.
En þegar í stað, sem þat flýgr ok ferr um fjörðuna, at Guðmundr byskup er þar út kominn, skortir eigi góðvilja með alls kyns farargreiða, er hann ok hans fylgd þurfti at hafa. Skipar hann góz Hólakirkju í þá geymslu, er hann kunni bezta fá, ok ríðr síðan frá skipi rétta leið heim til Hóla. Var Hrafn í ferð með honum. Hvar sem hann ok kom, tóku lærðir ok leikar með honum af inum fremstum föngum. Svo ok í veginum runnu fátækir menn flokkum saman hann at heilsa með nýfengnum fagnaði, sem þeir tæki himin höndum. Ok þó at þess háttar mál sé orðskviðr, má þat hér vel vera eftir orðum Salómons: Anima justi, et cetera. Öllum tók herra byskupinn sæmiliga með sama lítillæti sem fætt var með honum, en þó einkum hýrligast guðs ölmusum. En hvat megum vér skrifa af þeirri sæmd, er heilög Hólakirkja ok hennar klerkar veittu þessum nýja byskupi, er hann heim kom, utan þat fremsta, sem hún til hafði með söng ok skrúða.