Guðmundar saga Arasonar/84
Það var góðum mönnum kunnigt, hversu margar jartegnir ok dásamligar guð allvaldandi hefir virðzt at vinna fyrir ákall þessa síns vinar, ins góða Guðmundar byskups, sem skinit hefir í skærri trú heilags siðferðis andliga ok líkamliga sem inn bjartasti gimsteinn ok geisli skínandi sólar. Er þat eigi undarligt, þótt hann hafi syndugar sálur frelstar fyrir sitt iðuligt ákall með algerri skynsemd, endrgetnar fyrir vatn ok helgan anda þeim til lausnar ok leiðréttu. En hitt er yfirvættis mildi, at hann hefir heiðnum hólpit ok þeim, er ekki hafa kunnat at biðja fyrir sér. Ok til þess at þetta sannist, þá heyri þat, er eftir ferr.
Þat bar til í einum stað á Íslandi, at tveir menn, karlmaðr ok kona, höfðu at fara með heiðit barn til skírnar. Lá þeirra vegr yfir á nokkura. Var þetta vetrartíma. Ok er þau kómu at ánni, þá sáu þau, at hún var í leysingu ok jakaför á allmikil. Þau töluðu með sér, at illt var yfir ána, ok karlmaðrinn sagði, at hann vænti, at duga mundi, ok veðr yfir ána ok aftr á móti konunni, ok tekr honum vatnit í beltisstað.
Hann talar til konunnar: „Leys af þér skikkju þá, er þú berr barnit í, ok skal ek setja hana upp á herðar mér, síðan vað hjá mér forstreymis ok halt undir belti mér.“
Ok með þessu vaða þau á út. Sem þau koma á miðja ána, þá losna fæturnir undan konunni, ok í þessu sér hann, at rekr at þeim mikinn ísjaka, þykkist þá sjá, til hvers at draga mun. Verðr þat þá fyrir, at hann skýtr skikkjunni ok barninu upp á ísbrúnina, en jakinn færir þau í kaf bæði. Rekr þau ofan eftir bæði ok svo jakann. Ok með því at guð vildi lengja líf þeirra, þá rekr þau aftr til sama lands. Ok sem þau koma þar ok fá upp staðit, sjá þau hvorki jakann né barnit, enda dimmaði þá af nótt. Þau felldu bæði tár fyrir slys sitt ok kómu heim til sama bæjar. Faðir ok móðir, sem þau heyrðu, kærðu hörmuliga sína sorg ok grétu sárliga dauða barnsins.
Móðirin mælti þessi orð með hræðiligum gráti: „Veittu nú, inn blessaði byskup Guðmundr, at barninu verði þessi á at skírnarvatni.“
En eigi kom þeim til minnis at heita, því at þeim sýndist þat yfir megn. Líðr svo nóttin.
Um morguninn talar faðirinn til þessa manns: „Förum til árinnar.“
Ok sem þeir fram kómu í þann stað, sem þau höfðu fyrr til ráðit, sjá þeir þar eigi glíkligt til gleði, ganga síðan ofan með ánni, þar til sem þeir koma út at ósi. Lá þá fyrir víðr sjór. Stóðu við ósinn naust nokkur ok þar í sjáróðraskip.
Húskarlinn talar til bóndans: „Ek sé jaka stórarn ok svarta hrúgu ofan á, en eigi fæ ek greint sakir fjarska, hvat er. Má líkast þykkja, at liggi uppi.“
Ok með guðs vilja ýta þeir einum bát af naustinu ok róa til jakans. Má þar sjá mikit miskunnartákn græðara vors fyrir ákall síns ynniligs vinar, herra Guðmundar. Þar liggr barnit í skikkju lífs ok heilt um vetrlanga nótt ok sýgr fingr sinn, taka barnit með fagnaði ok færa til skírnar.
Hér yfir segir Einarr Gilsson vísu:
- Barn rak út frá ýti
- unnstóðs í haf móða.
- Vátr nam Guðmund gætir
- Gjallar eims at kalla
- Fann, þá er öld réð undir
- annars dags at kanna,
- sveit á ísi úti
- jóð lífligast móður.