Guðmundar saga Arasonar/85
Til lofs ok dýrðar almáttigum guði ok þessum góða guðs vin, Guðmundi byskupi, til heiðrs eru at segja tveir dásamligir hlutir af vatni ór þeim brunnum, sem herra Guðmundr byskup hafði vígt í sínum byskupsdómi. Hefir vatnit í hvorumtveggja stað um vendat sinni náttúru í annat efni en líkanligt mátti verða eða náttúruligt.
Bar svo til í öðrum stað, í Hornafirði á Íslandi, at menn vildu taka bragðalseld millum tveggja trjá, ok lá þeim harðla mikit við at hafa eldinn. Þeir vóru at lengi ok fengu eigi ok vissu eigi, hvat þeir skyldu til taka.
Þá talar einn af þeim: „Viti menn, sveinar,“ segir hann, „at ek sé ráðit. Vér skulum taka hnjóskinn ok reka niðr í vatn Guðmundar byskups, ok þá trúi ek, at vér fáim eldinn.“
Þeir gerðu svo ok settu hnjóskinn nýdreginn ór vatninu framan í bragðalinn ok drógu litla hríð, áðr en þeir höfðu eld ínóg. Sýnist ok öðrum góðum mönnum slíkir hlutir mjök dásamligir, því at vér sjáum eigi nokkut ólíkara í sinni náttúru en vöku vatnsins ok þurrku hnjósksins.
Í öðrum stað bar svo til í Vestfjörðum, sem mjök er títt í því landi, þó at eigi sé vel, at menn tefla kvotru. Var hér ok svo, at tveir menn sátu yfir taflit ok pantaðu þar við eitt ok annat af því, sem þeir til höfðu. Gekk öðrum merkiliga verr, því at honum dugði eigi teningr, en þat er ónáttúra þess tafls, at því meira sem hann lætr í, þeim mun síðr vill hann af létta. Ok þar kom sem þeim brast lýsi. Var þá eigi kostr annars en hætta taflinu, því at þetta gerðist á myrkri nátt.
Undi sá þá allilla við, er látit hafði, ok mælti fyrir munni sér: „Vili nú inn góði Guðmundr, at ek vinni aftr þat, sem ek hefi látit, þá skal ek minnr leggjast í þessa ónytjugerð héðan af en hingat til.“
Síðan talar hann til þess, er hlotit hafði: „Kumpán, viljum tefla lengr.“
Hann svarar: „Hversu megum vit þat, þar er vit höfum ekki at lýsa?“
„Eigi er svo,“ sagði hinn, „okkr hindrar aldri lýsi,“ – stendr upp frá borðinu, tekr sér eitt ker ok gengr til Guðmundarbrunns ok berr heim vatnit í kerinu ok steypir í lampann. Síðan setjast þeir til ok tefla, ok brennr vatnit sem it skírasta lýsi. Lofuðu allir nærverandi sannan guð ok inn góða Guðmund byskup.
En sá, sem vatnit bar til, lagði af kvotruna ok þakkaði guði, sem honum gaf aftr vinna allt þat, sem hann hafði tapast í þessi ógá. Sjáum vér eigi ólíkara vatnsins náttúru en hér varð í tveim stöðum, þar er þat snerist í feiti ok þurruk, gefandi svo næring ok tendran eldinum móti náttúru.
Svo kvað herra Arngrímr:
- Vættu þeir, er þurfa þóttust,
- þunnan hnjósk í vígðum brunni,
- því tókst þeim í einu eiki
- elris grand, á kalda landi.
- Vatnit brann, svá at skildist skötnum
- skýrligt verk, með krafti dýrum,
- tírsæll gaf því tungla stýrir
- til þess afl, hjá kvátru tafli.