Guðmundar saga Arasonar
Höfundur: Arngrímur Brandsson
88. Hversu hauskúpubrot læknaðist.

Fyrr í sögunni er greindr sá fjárafli, er menn fara í björg til fyglingar, ok því gengr hér svo til efnis, at einn þess háttar manna mætir svo bráðum lífsháska, at hann stökkr í berginu. Kemr höfuðit á grjót, sem von var, ok lemr hausinn, en líf hans hélzt með þeirri guðs skipan, at hinnan var heil fyrir innan. Svo er hann heim fluttr á byggð einnar húsfrú, er guðhræðslu hafði með góðri kunnustu at hjálpa þurföndum. Hún skerr umbergis hausbrotit ok tekr skeljarnar, er muldar vóru í smátt, fægir síðan sárit ok hreinsar, sem hún þorði framast, allt niðr á hinnuna. Er þat verk þann tíma hægjast eftir samlíkri heims ok manns náttúru, sem flóð er sjóvar, því at þá gengr heilinn með hinnunni allt upp undir heilabustina, en at fjöru er langt í milli. Var nú opit svo mikit í höfðinu sem þriggja fingra hvern veg.

En hvat er hér at tala um áburð eða smyrsl til læknidóma, nema húsfrúin tekr vatnmosa ór brunni herra Guðmundar ok fyllir með sárit, bindr síðan um ok leysir ekki til, fyrr en liðnar eru þrjár nætr, ok er hér at greina svo dýrligan hlut, at aldri kom óðaverkr í, en mosinn var gróinn niðr í hausinn, svo sem múteraðr í beins náttúru, ok er frá leið, tók jafnvel hörundslit, en var í þeim stað nokkuru linara átaks en í öðrum stað. Var hann innan fárra daga alheill maðr.

Hér yfir segir herra Arngrímr, hversu skepnan veik sinni náttúru eftir drottin boði ok bæn herra Guðmundar:

Vægja hlýtr fyrir valdi mætu
várs byskups, hann græðir sára,
sjálf náttúran, sett af hilmi
sunnu stóls, þess er ríkti at Hólum,
almáttigr því at Jesús veitir,
undrlaust er þat, bæn Guðmundi.
Skepnan öll verðr skyld at halda;
skil ek gerla þat, sínum vilja.